Badanie zachowań seksualnych dzieci i młodzieży – problemy etyczne i metodologiczne

In the already existing resources of original Polish studies concerning the sexuality of children and adolescents as well as in planning similar studies there are important methodological shortcomings and ethical controversies. Beginning with the “sensitivity” of the topic, having diversified social assessment, through the difficulties in comparative studies (most of the literature comes from English-speaking cultural area) as well as the specifics of the selection of the studied populations (narrowed almost entirely to victims of sexual abuse), ending with the difficulties in formulating research objectives and ways of their implementation without compromising the subjects with possible damage. Significant limitations, strictly connected with the above ethical issues are the methodological aspects of sexual behaviour studies among children and adolescents – both the healthy and the ones from clinical groups. This article discusses the advantages and shortcomings of the ways of collecting data and research methodology – case studies; interviews with children and adolescents concerning their sexual behaviour; retrospective descriptions made by young adults, their sexual behaviour from childhood and adolescence time; observations of sexual behaviours of younger children made by parents and carers; standardized behaviour rating scales; direct observation and self-monitoring and neuroimaging studies. The values and limitations of these methods are presented in the axiological optics on the basis of own studies on children from the clinical population.

W oryginalnych polskich opracowaniach dotyczących seksualności dzieci i młodzieży, a także w planowaniu badań z tego zakresu można zaobserwować istotne niedoskonałości metodologiczne i kwestie budzące kontrowersje etyczne, począwszy od „wrażliwości” tematyki, spotykającej się ze zróżnicowaną oceną społeczną, poprzez trudności w badaniach porównawczych (większość literatury pochodzi z anglojęzycznego obszaru kulturowego), specyfikę doboru populacji badanych (zawężonej nieomal zupełnie do ofiar molestowania seksualnego), na trudnościach w formułowaniu celów badawczych i sposobów ich realizacji bez narażania osób badanych na możliwe szkody skończywszy. Istotnymi ograniczeniami, ściśle związanymi z wymienionymi problemami etycznymi, są aspekty metodologiczne badań zachowań seksualnych dzieci i młodzieży – zarówno zdrowej, jak i z grup klinicznych. W pracy omówiono niedoskonałości różnych sposobów zbierania danych i metod badawczych (opisy przypadków – case studies, wywiady zbierane od dzieci i młodzieży dotyczące ich zachowań seksualnych, retrospektywne opisy własnych zachowań seksualnych z czasu dzieciństwa i adolescencji dokonywane przez młodych dorosłych, obserwacje zachowań seksualnych młodszych dzieci dokonywane przez rodziców i opiekunów, standaryzowane skale oceny zachowań, obserwacja bezpośrednia oraz samomonitorowanie i badania neuroobrazowe), a także związane z nimi korzyści. Wartości i ograniczenia tych metod przedstawione są w optyce aksjologicznej, na podstawie badań własnych dzieci z populacji klinicznej.