Wpływ przygotowania marchwi do spożycia na stężenie metali ciężkich w konsumowanym produkcie

Wprowadzenie. Metale ciężkie są częstym zanieczyszczeniem środowiska. Zdolność do kumulacji oraz mobilność metali ciężkich w środowisku powoduje, że ich ponadnormatywne stężenia mogą być oznaczane w produktach żywnościowych. Spożywanie marchwi, która wykazuje skłonność do pobierania i kumulacji metali ciężkich w korzeniu spichrzowym może być istotnym źródłem narażenia człowieka na te pierwiastki. Celem pracy była analiza pod kątem zanieczyszczenia metalami ciężkimi marchwi pochodzącej z różnych punktów sprzedaży w zależności od sposobu przygotowywania jej do spożycia. Materiał i metody. Materiał do badań stanowiło 10 prób marchwi dostępnej w sprzedaży na terenie województwa śląskiego. Przy użyciu spektrometru bezpłomieniowej absorpcji atomowej z atomizacją elektrotermiczną (ETAAS) określono występowanie ołowiu (Pb), kadmu (Cd) oraz cynku (Zn) w próbach takich jak: sok, marchew obrana gotowana, marchew obrana surowa, marchew cała świeża, a także w częściach niekonsumowanych przez człowieka (wytłoki z soku, obierzyny). Wyniki. Marchew uprawiana na glebach zanieczyszczonych jest istotnym źródłem metali ciężkich w diecie. Największe ryzyko dla zdrowia spośród analizowanych pierwiastków stanowi kadm. Badania wykazały, że sposób przygotowania marchwi do konsumpcji ma wpływ na wielkość narażenia drogą pokarmową na kadm oraz cynk. Wnioski. Miejsce zakupu, niezależnie od charakteru i rozmiaru jednostki handlowej, nie stanowi identyfikacji wielkości narażenia konsumenta na metale ciężkie. Ze względu na wykazaną zależność zawartości metali, zwłaszcza kadmu, od sposobu przygotowania marchwi do konsumpcji wydaje się istotne upowszechnienie tej wiedzy i jej wykorzystanie w indywidualnym zarządzaniu ryzykiem zdrowotnym.

Introduction. Heavy metals are a common environmental pollution. Due to their capability for accumulation and mobility in the environment, their excessive concentrations may be detected in food products. The consumption of carrots, which show the tendency to absorb and accumulate heavy metals in their storage roots, may be an important source of exposure to these elements. Objective. The aim of the study was analysis of carrots at different points of sale from the aspect of their contamination by heavy metals, and according to the method of preparation of carrots for consumption. Material and method. The research material consisted of 10 samples of carrots available for sale in the Upper Silesia Region. Using Electrothermal Atomic Absorption Spectrometry, the content of Pb, Cd and Zn were determined in samples such as: juice, peeled cooked carrot, raw peeled carrots, whole fresh carrots, as well as in the parts of carrots which are not consumed by humans (pomace from juice, peelings). Results. Carrots grown on contaminated soils are an important source of heavy metals in the diet. Among the analyzed elements, cadmium creates the highest health risk. Studies have shown that the method of preparing carrots for consumption affects the magnitude of exposure to cadmium and zinc by alimentary route. Conclusions. The place of purchase, regardless of the type and size of a trading unit, does not mean identification of the level of exposure. Considering the demonstrated relationship between the content of metals, particularly cadmium, and the method of preparation of carrots for consumption, it seems important to spread this knowledge and use it in the management of individual health risk.