Rozwiązania na rzecz integracji dzieci i młodzieży w szkołach krakowskich po wybuchu wojny w Ukrainie. Wnioski z badania pilotażowego

Artykuł przedstawia wnioski z badania pilotażowego o charakterze ankietowym, przeprowadzonego w Krakowie we wrześniu 2022 roku. Autorka dokonuje diagnozy działań edukacyjnych, podjętych na terenie gminy Kraków w okresie od 25 lutego do 30 czerwca 2022 roku, a więc w ciągu czterech pierwszych miesięcy od wybuchu wojny w Ukrainie. Konfrontuje je z wnioskami z wywiadów pogłębionych, przeprowadzonych z ekspertami i ekspertkami w obszarze integracji. Najlepiej oceniane są rozwiązania uchodzące za „dobre praktyki”, takie jak dodatkowe lekcje języka polskiego, pomoc psychologiczno-pedagogiczna, oddziały edukacyjne i asystentura międzykulturowa. Dzieci i młodzież z doświadczeniem uchodźczym mają jednak małe szanse na naukę języka, kultury i geografii kraju swojego pochodzenia. Możemy również wskazać kilka newralgicznych momentów procesu integracji (tzw. rich poins), które generują napięcia w komunikacji międzykulturowej. Są to m.in. ambiwalentne postawy wobec migrujących dzieci, młodzieży i ich rodziców. Z jednej strony przedstawiciele społeczeństwa większościowego okazuję empatię i niosą realną pomoc, z drugiej oskarżają migrantów o roszczeniowość i brak zdecydowania. W najtrudniejszej sytuacji jest obecnie młodzież nie znająca języka polskiego, a zmuszona do zdawania w tym języku egzaminów kończących kolejne etapy edukacji. To grupa wiekowa szczególnie narażona na marginalizację. We wnioskach z badania wskazano również obszary wymagające dalszej, pogłębionej ewaluacji.

The article presents the conclusions of a pilot survey study conducted in Cracow in September 2022. The author makes a diagnosis of educational activities undertaken in the municipality of Cracow, in the period from February 25 to June 30, 2022 (in the first four months from the outbreak of the war in Ukraine). She confronts them with the conclusions of in-depth interviews conducted with experts in the field of integration. Solutions regarded as “good practices”, such as additional Polish language lessons, psychological and pedagogical assistance, educational departments and intercultural assistantship, are rated the best. However, children and young people with refugee experience have little chance of learning the language, culture and geography of their country of origin. We can also indicate a few critical moments of the integration process (so-called rich points) that generate tensions in intercultural communication. These include ambivalent attitudes towards migrant children, youth and their parents. On the one hand, representatives of the majority of society show empathy and provide real help, on the other hand, they accuse migrants of being demanding and indecisive. The most difficult situation is currently faced by young people who do not know the Polish language and are forced to take exams in this language at the end of subsequent stages of education. This age group is particularly vulnerable to marginalization. The conclusions from the study also indicated areas requiring further, in-depth evaluation.