Aktualne poglądy dotyczące możliwości zachowania płodności u pacjentek leczonych terapią przeciwnowotworową

Implementation of increasingly aggressive protocols in oncology results in increasing permanent cure rates. This is particularly noticeable in the youngest age group, including women of reproductive age. In this population of patients, permanent cure rates may reach 75% according to some authors. Unfortunately, implemented treatment frequently results in a compromised function of gonads and associated therewith secondary infertility, thus significantly influencing the patients’ quality of life. Aggressive and multidrug systemic therapy, used in most frequent paediatric malignancies, e.g. in Hodgkin disease or haematological neoplasms, is associated with high risk of ovarian damage. Particularly gonadotoxic effects have been documented after radiotherapy and alkylating agents-based chemotherapy. At present, there are several methods aiming at preservation of reproductive capacity of patients undergoing such treatment. Currently used transposition of ovaries out of irradiated area and freezing of embryos, in spite of considerable effectiveness, are burdened by several limitations and do not solve the problem of infertility in a satisfactory way, particularly in the youngest oncologic patients. Recently, research is focused on attempts of using GnRH agonists and antagonists, as well as on freezing immature oocytes. Among novel techniques, considerable hopes are associated with freezing and transplantation of ovarian tissue. These procedures do not delay implementation of antineoplastic treatment and do not compromise its effectiveness, but as novel still raise much controversy and debate.

Stosowanie coraz bardziej agresywnych schematów w terapii nowotworów skutkuje coraz większym odsetkiem trwałych wyleczeń. Szczególnie widoczne jest to w najmłodszej grupie wiekowej, obejmującej kobiety w wieku rozrodczym. W tej grupie chorych odsetek trwałych wyleczeń według niektórych autorów osiąga nawet 75%. Zastosowane leczenie często prowadzi do upośledzenia funkcji gonad i związanej z tym następowej niepłodności, a tym samym znacząco wpływa na jakość życia. Ciężka wielolekowa terapia systemowa stosowana w często występujących nowotworach u dzieci, takich jak choroba Hodgkina, czy nowotworach hematologicznych zaliczana jest do terapii dużego ryzyka uszkodzenia jajników. Szczególną gonadotoksyczność wykazano w przypadku radioterapii i chemioterapii związkami alkilującymi. Obecnie istnieje kilka metod skoncentrowanych na utrzymaniu zdolności do rozrodu u pacjentek poddanych takiemu leczeniu. Dotychczas stosowane transpozycje jajników poza obszar napromieniowania i zamrażanie embrionów, pomimo dużej skuteczności, są metodami z dużą ilością ograniczeń i wydają się niewystarczającym rozwiązaniem problemu bezpłodności, szczególnie u najmłodszych pacjentek onkologicznych. W ostatnich latach wiele uwagi poświęca się próbom stosowania terapii zarówno agonistami, jak i antagonistami GnRH oraz zamrażaniu niedojrzałych oocytów. Wśród nowych metod znalazła się również budząca duże nadzieje metoda zamrażania i transplantacji tkanki jajnikowej. Metody te nie opóźniają leczenia przeciwnowotworowego oraz nie wpływają na jego skuteczność, niemniej jednak jako nowości wciąż budzą kontrowersje.