Multidimensional Scaling in Economic Research

A relationship between the theoretical terms and the observational ones, called also a perceptual or observational, is essential for scientific research of empirical type, including social sciences and economic sciences. This relationship cannot be clarified in terms of a complete definition but only by a partial definition. This methodological truth is well known since R. Carnap's works. Later on it was developed in methodology of sciences by the Polish logicians: Przełęcki, Poznański and Kamiński. Multivariable techniques are necessary when one wants to define the relationships between variables in economic and social sciences. However, the results obtained in such analysis are often unsatisfactory because the residual variance is too large. Multidimensional scaling proposes quite a different methodological approach for seeking the relationship between the theoretical terms and the observational ones. This paper aims: (1) to show what kind of methodological proposition is multidimensional scaling; (2) to show what are the possible directions of applying multidimensional scaling to social and economic analysis; (3) to define the multidimensional character of decision analysis.

W badaniach naukowych typu empirycznego (do których należą również nauki społeczne i ekonomiczne) istotne znaczenie ma określenie związku pomiędzy terminami teoretycznymi a terminami empirycznymi. Związku tego nie da się ustalić w postaci definicji zupełnych, lecz tylko i wyłącznie przez definicje cząstkowe. Ta prawda znana jest już od czasu prac R. Carnapa, a została utrwalona i rozwinięta w metodologii nauk przez polskich logików: Przełęckiego, Poznańskiego, Kamińskiego. W określaniu związków pomiędzy analizowanymi zmiennymi w naukach społecznych i ekonomicznych konieczne jest stosowanie technik wielozmiennowych. Wyniki uzyskanych analiz nie są jednak zadowalające z uwagi na ich zbyt wielką wariancję resztową. Nieco inne podejście metodologiczne w poszukiwaniu związku między terminami teoretycznymi i empirycznymi proponuje skalowanie wielowymiarowe. Artykuł omawia założenia metodologiczne skalowania wielowymiarowego, teorię danych С. H. Coombsa (1964) jako podstawę logiczną tego skalowania oraz przydatność tej metody w analizie decyzyjnej. Wskazano, iż skalowanie wielowymiarowe może okazać się przydatne w pierwszych etapach pracy badawczej, eksperckiej, analitycznej czy aplikacyjnej, gdy należy usystematyzować zebrane dane i na tej podstawie przystąpić dopiero do formułowania hipotez, sądów, diagnoz, ocen. Istnieje jeszcze jedna możliwość wykorzystania skalowania wielowymiarowego, a jest nią mianowicie integrowanie różnych opinii oraz ekspertyz w przedmiotowej kwestii.