The fluctuations of water level in the Odra Estuary

The work presents the results of studies on hydrological and meteorological determination of water level fluctuations in the Odra Estuary. Firstly there has been found the evident continuous increase of average water level at the gauge Swinoujscie from the beginning of observational series (1811) due to eustatic changes and gradual land decreasing. Next the study revealed that seasonal fluctuations of sea level are determined by the quantity of sea basin filling which is dependent on circulation conditions. Then examined storm surges (1993-1995) emphasised the important role of sea surface distortion caused by the dynamical movement of low-pressure system. Finally there was found that circulation conditions modify relations between water discharge of the Lower Odra River and water level differences data as measured at the coastal stations of the Szczecin Lagoon and the Swina Strait. Especially during the Odra flooding events there were found statistically significant relations between them.

Praca przedstawia wyniki badań nad hydrologicznymi i meteorologicznymi uwarunkowaniami zmienności stanów wody w estuarium Odry. W Swinoujściu od początku serii obserwacyjnej (1811) zaznacza się stały wzrost średniego poziomu morza. Wyznaczony trend za okres 1811-1990 ma wartość 0,045 cm rok¹. W ostatnich kilkudziesięciu latach w Świnoujściu wyraznie nasiliły się tendencje podniesienia poziomu morza. Trend wyznaczony dla okresu 1949-90 osiąga wartość 0,07 cm rok⁻¹. Jednocześnie zauważa się wyraźny wzrost wahań rocznych. W Świnoujściu minimalne roczne stany wody występują wiosną - od marca do maja, maksymalne zaś w miesiącach lipiec - wrzesień. Również zauważane są ekstrema drugorzedne. Pierwotna przyczyna takiego rozkładu zmian sezonowych poziomu morza jest charakterystyka rocznej i półrocznej oscylacji związanej ze zmiana radiacji Słońca oraz rocznym i półrocznym pływem słonecznym. Bezpośrednio na kształtowanie się poziomu morza w Świnoujściu ma wpływ wielkość wypełnienia przez wodę basenu morskiego zależną przede wszystkim od rodzajów cyrkulacji atmosferycznej i wygenerowanych przez nie systemów wiatrów. Zmiany wywołane warunkami sztormowymi podczas wezbran sztormowych należą do najważniejszych zmian krótkookresowych. Rejestracja wezbran w okresie 1993-95 potwierdza ich złożoną naturę oraz podkreśla ważną rolę zniekształcenia powierzchni morza przez dynamicznie przemieszczający sie układ obniżonego ciśnienia atmosferycznego. Okresy sztormowe powodują zarówno wezbrania poziomu morza jak i jego obniżenia powodując ogromne straty na wybrzeżu i na morzu. Bardzo szybki spadek poziomu wód może spowodować brak rezerwy pod stępką statku. Wielkość przepływu wody w Odrze jak i warunki cyrkulacyjne mają istotny wpływ na układ zwierciadła wody w Zalewie Szczecińskim. Zwłaszcza w okresach wysokich przepływów wody w Odrze wielkość przepływu determinuje układ zwierciadła wody w Zalewie Szczecińskim, co potwierdziły istotne statystycznie związki. W czasie wezbrań Odry w 1979 i na przełomie 1974-75, o przewadze cyrkulacji południowej, najsilniejsze okazały się związki synchroniczne. W okresie wezbrania letniego w 1977, o przewadze cyrkulacji północnej, przesunięcie czasowe współczynnika maksymalnej korelacji wynosiło 1-8 dni.