Wie die Helvetier Waldenburg entdeckten. Zur Rezeption von Joanna Bator in der Schweiz

Celem artykułu jest zbadanie recepcji prozy Joanny Bator w Szwajcarii w latach 2011-2016, gdy pisarka zaznaczyła swoją obecność dzięki udanym tłumaczeniom na język niemiecki jej trzech wałbrzyskich powieści: Piaskowa Góra, Chmurdalia oraz Ciemno, prawie noc. Dowodem uznania dla niej są liczne komentarze w prasie oraz dwa znaczące wyróżnienia z 2014 roku: nagroda szwajcarskiej krytyki literackiej Leuk oraz nagroda imienia Friedricha Dürrenmatta przyznawana przez Uniwersytet w Bernie.Uwagę czytelników przykuwa fascynująca fabuła, napisana z feministycznej perspektywy ze scenerią Wałbrzycha i historią wypędzonych w tle. Na plan pierwszy wysuwano łamanie przez autorkę różnorakich socjokulturowych tabu, w tym przekraczanie barier płci i rasy. Wysoko oceniano postmodernistyczną płynność łączenia różnorakich gatunków i konwencji literackich, plastyczność języka oraz pokonywanie granic czasu i przestrzeni. Zbadane wypowiedzi, przede wszystkim prasa codzienna oraz audycje radiowe i telewizyjne w wersji online, pozwalają stwierdzić, że twórczość Bator spotkała się z zainteresowa-niem oraz życzliwym przyjęciem zarówno wśród szerokiej publiczności czytelniczej, jak i krytyki literackiej. Można przypuszczać, że tutejszy rynek czytelniczy otwarty będzie na kolejne teksty autorki.

Between 2011 and 2016, translations of three Waldenburg novels, Piaskowa Góra, Chmurdalia, and Ciemno, prawie noc, appeared successfully on the Swiss book market; the article aims to examine Joanna Bator's reception in Switzerland during that time. In 2014, Bator was awarded the Literary Award Leuk and the Friedrich Dürrenmatt Award from the University of Bern, which along with the addition of many positive critical reviews, indicate an overall appreciation for her literary output.While the Waldenburg scenery and the vicissitudes of the expellees create a remarkable background for Bator's gripping plots, her novels - written from a feminist point of view - break taboos. She is acknowledged as a writer who crosses sociocultural borders, including those of sex and race. Bator has been praised for her postmodernist skill in combining hybrid genres and literary conventions. Also, she has been highly praised for her adeptness in handling vivid language along with a notable ability at switching through levels of time and space.The online media and its feedback that have been observed and analyzed in this article indicate that Bator's Waldenburg novels have garnered both enthusiastic literary critics as well as readers. Therefore, it is very likely that in Switzerland the reception of Joanna Bator's next novels will be equally well-received.

Der Text gibt einen Überblick über die Rezeption der Werke Joanna Bators in der Schweiz in den Jahren 2011-2016. Die Schriftstellerin markierte ihre Präsenz in dieser Zeitspanne dank den gelungenen Übersetzungen ihrer drei Waldenburger Romane Sandberg, Wolkenfern und Dunkel, fast Nacht. Die Anerkennung belegen zahlreiche Kommentare in den Medien und zwei Auszeichnungen von 2014: der Literaturpreis Leuk und der Friedrich Dürrenmatt-Preis der Universität Bern.Die Schweizer Leserschaft war von den aus feministischer Perspektive dargestellten Romanen beeindruckt. Im Hintergrund liegen die Waldenburger Landschaft und die Geschichte der Vertriebenen. In den Rezensionen rückte man Bators Fähigkeit in den Vordergrund, Tabus zu brechen und soziokulturelle, darunter auch Geschlechts- und Rasse-Grenzen zu überschreiten. Man schätzte ihre postmodernistische Art hoch ein, verschiedene Genres und literarische Konventionen meisterhaft zu verbinden. Die Aufmerksamkeit der Kritiker fokussierte sowohl auf Bators bildreiche Sprache als auch auf die Leichtigkeit, mit der sie Zeit- und Raumbarrieren überwindet.Die online-Recherchen in den Medien, vor allem in der Alltagspresse, in Radio und Fernsehen erlauben die Feststellung, dass Bators Schaffen sowohl von den Literaturkritikern als auch vom breiten Lesepublikum mit Interesse begrüsst wurde. Man kann annehmen, dass der Buchmarkt in der Schweiz für künftige Texte von Bator offen steht.