Od autonomii do niepodległości - próby ustanowienia ukraińskiej państwowości

This text analyzes two attempts aimed at the establishment of a unified and independent Ukrainian state. As regards contemporary Ukranian historiography and political authorities, they consider present day Ukraine to be the direct successor of the 17th century ”Cossack state” and the 1917-20 Ukrainian People’s Republic. A similarity was apparent in both historical situations in the sense that beyond the unfavourable political environment, internal dividedness stood as an obstacle to the creation of unity and self-sufficiency.

Tym, co przyczyniło się do podziału Ukrainy i długotwałości procesów budowania narodu i państwa, był przede wszystkim brak dziedziczonej tożsamości narodowej, dlatego też niektóre jej terytoria okazały się bardziej „dojrzałe”, a inne „nierozwinięte”. W trakcie długiego procesu historycznego, biegnącego od autonomii do narodzin niezależnego państwa ukraińskiego, terytoria ukraińskie stały się podwójnym, a następnie potrójnym peryferiami sfer władzy. Począwszy od drugiej połowy XVII wieku, „państwo kozackie” Bohdana Chmielnickiego wpadało w ręce hetmanów reprezentujących różne orientacje polityczne i sąsiednie mocarstwa, co więcej, pod koniec pierwszej wojny światowej Ukraina stała się polem walki przywódców ukraińskich oraz mocarstw centralnych i ententy. W obydwu tych sytuacjach historycznych dają się dostrzec podobieństwa, polegające nie tylko na istnieniu niesprzyjającego środowiska politycznego, ale także i wewnętrznych podziałów stojących na drodze do jedności i samostanowienia. W czasach „rewolucji ukraińskich” z XVII i XX wieku powstanie suwerennego państwa ukraińskiego nie leżało w interesie żadnej z regionalnych potęg, w związku z czym w obu tych przypadkach Ukraina znalazła się w „historycznym ślepym zaułku”.