Tytuł pozycji:
Professor Witold Załęski (1836-1908)
- Tytuł:
-
Professor Witold Załęski (1836-1908)
- Autorzy:
-
Berger, Jan
- Powiązania:
-
https://bibliotekanauki.pl/articles/658769.pdf
- Data publikacji:
-
2010
- Wydawca:
-
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
- Źródło:
-
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica; 2010, 235
0208-6018
2353-7663
- Język:
-
nieokreślony
- Prawa:
-
Wszystkie prawa zastrzeżone. Swoboda użytkownika ograniczona do ustawowego zakresu dozwolonego użytku
- Dostawca treści:
-
Biblioteka Nauki
-
Przejdź do źródła  Link otwiera się w nowym oknie
Urodził się w 1836 r. w Warszawie. Szkołę średnią ukończył w Wilnie, a studia w zakre-
sie nauk prawnych i dyplomatycznych na Uniwersytecie w Dorpacie uzyskując stopień magistra
nauk dyplomatycznych. Po studiach w Dorpacie przybył do Warszawy, gdzie pracował w szkole
średniej jako nauczyciel historii i geografii, wykładając te przedmioty do 1873 r. Jednocześnie był
docentem statystyki i ekonomii w Szkole Głównej aż do czasu przekształcenia tej uczelni
w 1869 r. w Cesarski Uniwersytet Warszawski. Od 1873 r. był profesorem statystyki w Szkole
Handlowej w Warszawie. W 1876 r. objął kierownictwo Sekcji Statystycznej przy Magistracie m.
Warszawy pozostając na tym stanowisku przez prawie 40 lat aż do śmierci. Sekcję tę zreorgani-
zował i prze-kształcił z czasem w nowoczesne miejskie biuro statystyczne. Z jego inicjatywy
przeprowadzono w Warszawie w 1882 r. jednodniowy spis ludności. W. Załęski opracował
materiały tego spisu, a wyniki ogłosił w trzech tomach wydawnictwa pt. „Rezultaty spisu
Jednodniowego ludności miasta Warszawy z 9 lutego 1882 r.”. Ponadto wydał taż i inne prace
dotyczące statystyki miasta Warszawy a mianowicie: „Rys statystyki porównawczej miasta
Warszawy” /"Ekonomista"1873/ i „Finanse miasta Warszawy porównawczo z finansami innych
wielkich miast” /"Ekonomista" 1901/. Podczas pierwszego powszechnego spisu ludności Cesar-
stwa Rosyjskiego w 1897 r. W. Załęski był sekretarzem Miejskiej Komisji Spisowej w Warszawie
kierując pracami organizacyjnymi i merytorycznymi przy przeprowadzaniu spisu. Charakterystyki
Królestwa Polskiego pod względem statystycznym dotyczą trzy obszerne, a jednocześnie
syntetyczne prace W. Załęskiego. W pierwszej z nich pt. „Statystyka porównawcza Królestwa
Polskiego. Ludność i stosunki ekonomiczne”/1876/, dokonał oceny wartości publikowanych
w tym okresie materiałów statystycznych odnoszących się do Królestwa Polskiego zamieszczając
Jednocześnie szereg źródłowych tabel statystycznych zastępujących poniekąd rocznik statystycz-
ny, który wówczas dla Królestwa Polskiego Jeszcze nie był wydawany. Dwie następne prace to :
„Królestwo Polskie pod względem statystycznym. Część I – Ludność, Rolnictwo, Górnictwo
i Finanse, część II – Statystyka zajęć i przemysłu” wydana w Warszawie w latach 1900–1901 oraz
praca „Z statystyki porównawczej Królestwa Polskiego. Ludność i rolnictwo” opublikowana
w 1908 r. Te dwa ostatnie opracowania poddają wnikliwej analizie urzędowe materiały statystycz-
ne, a m.in. opublikowane materiały spisu ludności Cesarstwa Rosyjskiego z 1897 r. oraz zamiesz-
czają szereg tabel statystycznych. Powyższe trzy duże prace dające statystyczny obraz Królestwa
Polskiego uzupełnia niewielkie opracowanie /22 strony/ pt. „Rezultaty statystyki kryminalnej
w Królestwie Polskim” /"Atenaum" 1876/. Królestwu Polskiemu poświęcił też W. Załęski inną
obszerną pracę pt. „Rozwój historyczny służebności pastwiskowych i leśnych w Królestwie
Polskim w związku z położeniem osobistym i majątkowym ludności wiejskiej”, nie mającą już
jednak charakteru analitycznego opracowania statystycznego, a cechy rozprawy prawnohistorycz-
nej. Organizację statystyki w Europie omówił w szkicu pt. „Organizacja statystyki administracyj-
nej w państwach europejskich” /Warszawa 1869/. Zagadnieniom związanym z teorią statystyki
W. Załęski poświęcił m.in. dwie większe prace: „Kilka słów o teorii statystyki” /Warszawa
1868/oraz „Teoria statystyki w zarysie. Część I – Zasady ogólne i część historyczna” /Warszawa
1884/. W tej drugiej rozprawie, będącej pierwszym polskim podręcznikiem statystyki matema-
tycznej dość szczegółowo omawia także takie zagadnienia jak np: historię nauki statystyki, historię
statystyki administracyjnej w poszczególnych państwach, tematykę obrad i ustalenia wszystkich
Międzynarodowych Kongresów Statystycznych jakie odbyły się do końca lat 80-tych XIX wieku.
IV kongresach tych brał osobiście czynny udział.
Zasady funkcjonowania gospodarki i zagadnienia związane z Jej organizację szczegóło-
wo przedstawił W. Załęski w kilku pracach. Wyróżnić tu można m.in.: „Zasady ekonomiki /Nauki
gospodarstwa narodowego/" /Warszawa 1889/, oraz „O stosunku ekonomiki do moralności, prawa
i statystyki” /"Ekonomista" 1867/. Oprócz powyższych prac i rozpraw W. Załęski ogłosił kilka
innych artykułów, recenzji, m.in., w „Ekonomiście”, „Encyklopedii Rolniczej” i „Niwie”.