Blachowie i pastores Romanorum w Gesta Hungarorum Anonimowego Notariusza

Blachowie zostali parokrotnie wymienieni przez Anonimowego Notariusza króla Béli III, pierwszego kronikarza węgierskiego, którego dzieło dotrwało do naszych czasów. Pojawiają się jako wrogowie Rzymian oraz mieszkańcy lokalnych strukturpolitycznych. W jednym miejscu zostali wspomniani oni zostali wraz z tajemniczymi pasterzami Rzymian. W artykule próbuję odpowiedzieć na pytanie, kim byli Blachi, czy możemy ich utożsamić z Wołochami, przodkami Rumunów oraz kim byli Rzymianie i ich pasterze. Według powszechnej opinii badaczy Anonim, pisząc o ludzie Blachi, miał istotnie na myśli Wołochów. Jednakże takiej zgody już nie ma, jeśli chodzi o odpowiedź na pytanie, czy z Wołochami identyczni byli pastores Romanorum. Użycie w tekście kroniki spójnika ac sugeruje, że Anonim traktował pasterzy Rzymian jako oddzielną od Wołochów grupę ludności. Pojawiają się oni na zachód od Dunaju, podczas gdy Wołosi byli umiejscawiani na wschód od Cisy. W pasterzach widziano potomków resztek zromanizowanej ludności panońskiej, papieskich poborców dziesięcin lub walońskich kolonistów z czasów kronikarza. Opowiadanie kronikarza próbuję objaśnić w kontekście tzw. Powieści o przełożeniu ksiąg (termin Aleksieja Szachmatowa) będącej fragmentem Powieści lat minionych, a opowiadającej o władzy Wołochów (czyli Franków) nad Słowianami panońskimi. Wydaje mi się, że węgierski kronikarz wykorzystał tu miejscową tradycję Słowian panońskich o księżach (pastores) frankijskich z archidiecezji salzburskiej działających wśród nich. Tradycja ta przechowuje pamięć o frankijskim zwierzchnictwie politycznym i kościelnym nad dawną Panonią w IX w.