Beatyfikacja Jana Pawła II w recepcji prasy rosyjskiej

Beatyfikacja Jana Pawła II charakteryzowana jest przez rosyjską prasę jako wydarzenie istotne dla społeczności międzynarodowej. Akcentowany jest jej wymiar polityczny, sfera konfesyjna nie jest eksponowana. Prasa skupia uwagę na zewnętrznych przejawach uroczystości. Ważnym elementem rekonstruowanego wizerunku jest charakterystyka pontyfikatu Jana Pawła II, dokonywana w kategoriach cech szczególnych, papież przedstawiany jest jako rekordzista, osoba wyjątkowa, bożyszcze tłumów, co koresponduje z wizerunkiem prezentowanym wcześniej przez rosyjskie media. Rekonstruowany obraz jest w istocie spójny, brak zasadniczych różnic w prezentowaniu beatyfikacji przez poszczególne tytuły prasowe. Jest to wizerunek w zasadzie jednolity. Chociaż niektóre z wykorzystywanych w nim obrazów – przede wszystkim odwołania do sfery sportu i rywalizacji czy też postrzeganie papieża jako idola tłumów – mogą razić, a nawet szokować polskiego odbiorcę, to nie wydają się być one w jakikolwiek sposób nacechowane pejoratywnie. Ich celem nie jest deprecjacja papieża i jego beatyfikacji. Wprowadzenie ich jest uzasadnione specyfiką gatunku, potrzebą dziennikarskiej pogoni za intrygą przyciągającą i mamiącą żądnego sensacji czytelnika. Trzeba pamiętać, że przedstawiany wizerunek beatyfikacji został zrekonstruowany na podstawie materiału ograniczonego formalnie. Niewykluczone, że przywołanie artykułów z prasy prawosławnej oraz wypowiedzi praktykujących katolików i prawosławnych mogłoby zasadniczo zrewidować prezentowane powyżej wnioski. Szerokie uwzględnienie tego typu danych mogłoby jednak prowadzić do nacechowania obrazu, zsubiektywizowania go. Trudne jest bowiem, jeśli w ogóle możliwe, wskazanie dla rekonstruowanego wizerunku zakresu materiału źródłowego, który gwarantowałby zachowanie pełnego obiektywizmu. W jakich proporcjach powinny zostać w nim uwzględnione wypowiedzi praktykujących katolików i prawosławnych? W jakim zakresie należałoby zbadać teksty zamieszczane w prasie konfesyjnej? Z pewnością punkt widzenia i dobór materiału badawczego mają dla interesującej nas kwestii zasadnicze znaczenie. Pamiętając o tych ograniczeniach, a także zdając sobie sprawę ze specyficznych cech gatunkowych analizowanych tekstów, które bez wątpienia odcisnęły piętno na sposobie przedstawienia beatyfikacji, można, wydaje się, zaryzykować stwierdzenie, że obraz zrekonstruowany w niniejszym artykule na podstawie materiałów prasowych jest reprezentatywny dla przedstawiciela rosyjskiej klasy średniej, wykształconego, niezwiązanego w szczególny, emocjonalny sposób z żadną konfesją.

On the basis of the texts excerpted from high-circulation Russian dailies, such as: Izvestia (Известия), Komsomolskaya Pravda (Комсомольская правда), Moskovskyi Komsomolec (Московский комсомолец), Rossiyskaya Gazeta (Российская газета), Nezavisimaya Gazeta (Независимая газета), Trud (Труд) and Kommersant (Коммерсантъ), the author reconstructs an image of the beatification of Pope John Paul II. She pays special attention to the fact that the ceremony is perceived as an event important to the international community, and its political dimension is emphasised, while its confessional aspect is diminished. The author remarks that the attention of the press is directed mainly to the external manifestations of the ceremony. An important element of the reconstructed image is a special profile of Pope John Paul II presented in categories of his exceptional features: the pope is portrayed as a record-holder and an idol of the masses.