Glosa do wyroków NSA z dnia 6 czerwca 2018 r., sygn. II FSK 1525/16 i II FSK 1526/16

A donation agreement may be burdened with an instruction (Art. 893 of the Civil Code). The nature of the instruction is not uniform because its content also includes the possibility of establishing a commitment to provide a certain monetary amount pursuant to Art. 393 § 1 of the Civil Code. In this case, the value of the donation should be the difference between the amount of donation obtained by the recipient and the amount of the benefit to a third party (Art. 888 § 1 in conjunction with Art. 893 of the Civil Code). A donor’s instruction for the recipient is a burden on the donation and is therefore deductible from its value. Meanwhile, a free of charge benefit performed by the donor towards the said third party is not burdened. However, the person receiving the benefit would be subject to the inheritance and donation tax on general terms (Art. 1 par. 1 point 2, Art. 6 par. 1 point 4, Art. 9 par. 1 point 1 and Art. 14 par. 3 point 1 of the Act on inheritance and donation tax). The value of the said benefit is not a debt or burden for the beneficiary, as it was performed at the expense of the donor’s assets, not the beneficiary’s (Art. 888 § 1 of the Civil Code, Art. 7 par. 1 and 2 Act on inheritance and donation tax).

Umowa darowizny może zostać obciążona poleceniem (art. 893 k.c.). Istota polecenia nie jest jednolita, albowiem w jego treści mieści się też możliwość ustanowienia zobowiązania do świadczenia określonej kwoty pieniężnej zgodnie z art. 393 § 1 k.c. W takim przypadku wartością przedmiotu darowizny powinna być różnica między kwotą darowizny otrzymaną przez obdarowanego a kwotą świadczenia dla osoby trzeciej (art. 888 § 1 w zw. z art. 893 k.c.). Polecenie darczyńcy skierowane do obdarowanego jest ciężarem darowizny i tym samym podlega odliczeniu od jej wartości. Z kolei świadczenie nieodpłatne zdziałane przez darczyńcę wobec tej osoby trzeciej nie jest obciążone ciężarem, z tym jednak, że osoba, która otrzymała to świadczenie, podlegałaby opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn na ogólnych zasadach (art. 1 ust. 1 pkt 2, art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 9 ust. 1 pkt 1 i art. 14 ust. 3 pkt 1 u.p.s.d.). Wartość tego świadczenia nie jest długiem ani ciężarem dla osoby obdarowanej, zostało ono bowiem zdziałane kosztem majątku darczyńcy, a nie obdarowanego (art. 888 § 1 k.c., art. 7 ust. 1 i 2 u.p.s.d.).