Analiza instrumentów zwrotnych w finansowaniu przedsiębiorstw. Doświadczenia i konsekwencje dla Polski

Financial engineering instruments (FEIs) are a way of using Structural Funds to deliver cohesion policy objectives, in addition to grants, and are a part of the strategy aiming at promoting long-term sustainable growth in the European regions. FEIs were already used to deliver ERDF in some MSs during 1994–1999 and became more widespread during 2007–2013, growing rapidly in variety, scope, and scale. As part of the decisional process, managing authorities must assess whether they want to implement the FEI operation through a holding fund or through a direct contribution from the operational programmes to a specific fund. FEIs can be implemented using various instruments like JEREMIE Initiative. In Poland, six regions support enterprises through Holding Fund in the form of loans, guarantees, and capital product. The idea of FEIs has initiated, not only in Poland, a new approach to supporting enterprises whose consequences are beginning to materialize in the form of transformations in local and regional financial markets.

Wsparcie zwrotne, którego najważniejszą cechą jest konieczność oddania otrzymanej kwoty, zyskuje coraz większą popularność w UE. Dzięki rewolwingowi generuje więcej korzyści, ponieważ fundusze raz przekazane wracają, multiplikując wartość wsparcia i liczbę beneficjentów. Przykładem tego typu finansowania z funduszy Unii Europejskiej w okresie programowania 2007–2013 są Instrumenty Inżynierii Finansowej (IIF), będące sposobem wykorzystywania funduszy strukturalnych do realizacji polityki spójności. W całej UE IIF są wykorzystywane nie tylko do wspierania przedsiębiorstw, ale także w celu rewitalizacji obszarów miejskich, wspierania efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii. Najbardziej popularna pod względem ilościowym i wartościowym jest realizacja IIF dla rozwoju sektora MŚP. Przedsiębiorcy mogą korzystać ze wsparcia w formie pożyczek, poręczeń czy zasilania kapitałowego. W Polsce, w ramach 16 regionalnych Programów Operacyjnych, IIF są wdrażane przez wykorzystanie instytucji Funduszu Powierniczego (7 województw) lub bezpośrednie wspieranie pośredników finansowych przez instytucje nimi zarządzające. Bardzo popularną formą wspierania przedsiębiorstw jest Inicjatywa JEREMIE. Jej realizacja prowadzi nie tylko do wymiernego finansowania przedsiębiorstw, ale również do powstania lokalnych rynków finansowych, z coraz większym znaczeniem instytucji pełniących rolę pośredników wspierających przedsiębiorstwa.