Międzynarodowe regulacje działalności państwowych funduszy majątkowych

Państwowe fundusze majątkowe (SWF) są funduszami specjalnego przeznaczenia utworzonymi, aby realizować różne cele polityki makroekonomicznej. Rosnące znaczenie SWF w gospodarce światowej, które trwa od początku XXI w. i przejawia się wzrostem liczby oraz wartości aktywów SWF, spowodowane jest przede wszystkim dwoma czynnikami. Pierwszy stanowi wzrost cen surowców, w szczególności ropy naftowej, drugim jest dynamiczny wzrost wartości gromadzonych przez kraje wschodzące i rozwijające się w ramach oficjalnych rezerw dewizowych. Wzrost znaczenia państwowych funduszy majątkowych w gospodarce światowej pozostaje jednak źródłem wielu zagrożeń dla krajów, w których fundusze te inwestują, a także dla stabilności międzynarodowego systemu finansowego. Odpowiedzią na te zagrożenia stały się różnorodne próby regulacji działalności SWF zarówno na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym. Podstawową zaletą regulacji krajowych jest fakt, że są one wiążące, a nieprzestrzeganie norm prowadzi do uruchomienia sankcji. Krajowe regulacje działalności SWF posiadają jednak pewne wady. Wynikają one w szczególności z możliwości traktowania regulacji krajowych jako instrumentu protekcjonistycznego oraz poddania SWF nadmiernym wymogom w stosunku do podmiotów prywatnych. Regulacja działalności SWF na poziomie międzynarodowym pozwala zapewnić jednakowe standardy, jednakże ich podstawową wadą stają się niewiążący charakter i brak mechanizmu zapewniającego skuteczne wdrożenie. Najważniejszą inicjatywą w zakresie regulacji międzynarodowych pozostają „Zasady z Santiago”. Dokument ten stanowi zbiór 24 zasad odnoszących się przede wszystkim do sposobu zarządzania SWF, polityki inwestycyjnej, sprawozdawczości, niezależności i przejrzystości działania oraz zarządzania ryzykiem. Jednakże stosowanie się poszczególnych krajów do tych zasad pozostaje dobrowolne. Dotychczas jedynie niektóre SWF podjęły działania w celu wdrożenia „Zasad z Santiago”. Ponadto nadal bardzo duża część spośród największych SWF cechuje się bardzo niewielką transparentnością.

Sovereign wealth funds (SWFs) are special purpose investment funds or arrangements that are owned by the general government. They are created by the general government for macroeconomic purposes. The symptoms of the rising role of SWFs in the global economy since the beginning of the 20th century are its growing number and the value of assets under management. The proliferation of SWFs is mostly driven by two factors, namely growing prices of oil and the accumulation of foreign exchange reserves in emerging and developing economies. However, the rise of SWFs in the global economy poses several threats for both domestic economy in host countries and the stability of the international financial system. The negative aspects of SWFs are considered as the main reasons for their regulation, both at the national and international level. The most prominent advantage of national regulation is effective enforcement mechanism. However, national regulations can be used as a protectionist measure. Moreover, there is a tendency for excessive regulation of SWFs compared to private investors. Conversely, international regulation of SWFs assures that the requirements and restrictions are identical for all these funds. However, the most prominent drawback of current international regulation is the lack of effective enforcement mechanism. As a result, implementation of the “Santiago Principles” that encompass a set of twenty four principles remain voluntary and there is no international institution that has the authority to enforce it. It is underscored, that so far only limited number of SWFs have endorsed “Santiago Principles”. What is more, the largest SWFs in terms of assets under management are characterised by low transparency.