W poszukiwaniu uzasadnień dla centralizacji władzy. Zarys problemu ewolucji myśli samorządowej w II Rzeczypospolitej

The issue of local government was an important subject of consideration for scientists and political activists in the interwar period. In their vision of independent Poland, local government played a special role and was understood as an element of regained freedom. There was an idea of a strong local government, which was to carry out tasks in the field of economy, culture and education. The idea of broad local government found its place even in the 1921 constitution. However, reality differed from idealistic assumptions, and political solutions were moving towards centralization. Initially, the pushed idea gave way to the concept of state local government, treating it as an element of general administration. This justified the use of radical legal solutions to take over the power in local administration. This solution was strongly opposed to by local governments and a dispute arose in the doctrine of law, which focused on the relationship between the state and the local government.

Zagadnienie samorządu terytorialnego stanowiło istotny przedmiot rozważań naukowców i działaczy politycznych w okresie międzywojennym. W ich wizji niepodległej Polski samorząd odgrywał szczególną rolę i rozumiany był jako element odzyskanej wolności. Pojawiła się idea silnego samorządu, dla którego zarezerwowano realizację zadań m.in. z zakresu gospodarki, kultury oraz oświaty. Myśl o szerokim samorządzie znalazła nawet miejsce w konstytucji z 1921 r. Rzeczywistość różniła się jednak od idealistycznych założeń, a rozwiązania ustrojowe podążały w stroną centralizacji. Początkowo forsowana idea ustępowała miejsce koncepcji państwowej samorządu, traktującej go jako element administracji ogólnej. Uzasadniało to wykorzystywanie radykalnych rozwiązań prawnych w celu przejęcia władzy w administracji lokalnej. Takie rozwiązanie budziło zdecydowany sprzeciw samorządowców oraz wywoływano spór w doktrynie prawa, który koncentrował się wokół relacji między państwem a samorządem terytorialnym.