Najbardziej intymna tęsknota – Polska w korespondencji Józefa Czapskiego

Artykuł porusza zagadnienie patriotycznej postawy Czapskiego w świetle jego osobistej korespondencji. Jako kontekst wykorzystano wywiady, zapisy dziennikowe i eseistykę artysty. Głęboko uwewnętrznione poczucie polskości w przypadku Czapskiego było świadomym i konsekwentnie realizowanym wyborem, mimo wielu innych możliwości rysujących się przed potomkiem arystokratycznej rodziny o bogatych europejskich koligacjach. Listy do różnych adresatów pokazują z jednej strony silny emocjonalny związek z Polską, dodatkowo wzmocniony emigracyjnym, wygnańczym oddaleniem i pamięcią o tych, którzy jej poświęcili życie (Katyń), z drugiej zaś – niemal pozytywistyczne zaangażowanie w służbie paryskiej „Kulturze” rozumianej jako praca na rzecz Kraju.

The article discusses Józef Czapski’s patriotism as reflected in his correspondence. The appropriate context is provided with the use of the artist’s interviews, journal entries, and essays. In Czapski’s case, his deeply internalised sense of Polishness was a conscious and consistently implemented choice, taken despite the fact that many other doors were open to the heir to an aristocratic family with broad European connections. Letters written by Czapski to various people show, on the one hand, a strong emotional bond with Poland, additionally strengthened by the distance forced by emigration and exile and by the memory of those who gave their lives for the country (Katyn), and on the other hand – almost positivist involvement in the service to the Paris-based “Kultura”, seen as working for the benefit of the homeland.