Tożsamość konstytucji w perspektywie ustrojowej z punktu widzenia doświadczeń niemieckich

Nowelizacje ustaw zasadniczych dowodzą, że nie istnieją konstytucje ponadczasowe, niezmienne. Tym niemniej należy wskazać, że u podstaw każdej konstytucji leżą podstawowe rozstrzygnięcia polityczne, które w formie – mniej lub więcej – szczegółowych uregulowań (norm) prawnych określają podwaliny ustrojowe państwa. Dychotomię podstawowych norm, tj. norm kompetencyjnych (Kompetenznormen) oraz norm postępowania (Verfahrensnormen) uzupełnić tutaj musimy o ich trzeci rodzaj, a mianowicie o normy rewizyjne, zwane także normami dopuszczającymi zmianę (Revisionsnormen). Przedstawiona tak, nazwijmy ją tutaj, elastyczność prawa ustrojowego dowodzi summa summarum, że funkcjonowanie państwa lub w państwie nie następuje wyłącznie według norm prawnych, ale również społecznych i politycznych. Należą do nich zasady moralne, zwyczaje bądź inne reguły postępowania, których odbicia – jak się wydaje w pierwszej chwili – próżno byłoby szukać w tej części naszego zbiorowego życia.Tymczasem obecność chociażby tylko reguł fairness bądź to każdego innego kodeksu honorowego jest najlepszym dowodem, że bez tego społeczno-politycznego uzupełnienia, pozostawałaby norma prawna jedynie martwą literą przepisu.

Amendments to the constitutions indicate that they are not timeless, unchanging. Nevertheless, it should be noted that the fundamental for constitution are political settlements which, in the form of a – more or less – detailed regulations (standards) determine the legal foundations of the political system of the state. The dichotomy of basic standards, such as standards of competence (Kompetenznormen) and standards of conduct (Verfahrensnormen) must be complemented by the revision standards, also known as standards permitting the change (Revisionsnormen). Presented so, let’s call it here, the flexibility of the state law proves functioning of the state or in the state does not occur exclusively by legal norms, but also social and political ones. These are moral principles, customs or other rules of conduct, which reflection – as it seems at first glance – would be vain to seek in our collective life. Meanwhile, the presence of even just the rules of fairness or any other code of honor is the best proof that, without the socio – political touch, legal norm would remain only a dead letter provision.