Ile pedofilii w „pedofilach”? Wybrane problemy wykorzystywania seksualnego małoletnich w Polsce – perspektywa kryminologiczna

W dyskursie na temat przestępczości seksualnej wobec dzieci nader często używana są określenia pedofilia i pedofile. Czy słusznie? Czy obraz zjawiska oraz cechy (w tym w szczególności stan zdrowia psychicznego) sprawców pozwalają zasadnie twierdzić, że istotnie z pedofilią mamy do czynienia? W artykule zaprezentowano różnice terminologiczne między definicjami pedofilii zaczerpniętymi z medycznych klasyfikacji diagnostycznych a wysoce swoistą definicją, którą statuuje art. 200 kk. Następnie przedstawiono wyniki badań empirycznych – badań aktowych o przestępstwo z art. 200 kk, w tym w szczególności opracowaną typologię czynów oraz dane dotyczące stanu zdrowia psychicznego sprawców. Badania prowadzono w ramach projektu badawczego nr 2013/09/N/HS5/04247, finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki. Wyniki badań wskazują, że znaczny odsetek tych przestępstw to de facto dobrowolnie podejmowana aktywność seksualna młodych ludzi. Podobnie wyniki badań dowodzą, że znikomy odsetek sprawców to osoby dotknięte zaburzeniami preferencji seksualnych. W zasadniczej większości przypadków nie mamy zatem do czynienia z pedofilią w medycznym rozumieniu tego terminu, a jego używanie zniekształca obraz zjawiska i kieruje większość dyskusji w tym przedmiocie na zupełnie niewłaściwe tory.

In the discussion on sexual offenses against children terms „pedophilia” and „pedophiles” are used quite often. Is it justified? Is the image of the phenomenon and features (including, in particular mental health) of perpetrators allow to claim legitimately that pedophilia is something that we indeed deal with? The article presents the terminological differences between the definitions of pedophilia taken from medical diagnostic classification and highly specific definition that enacts section 200 of Polish Criminal Code. The rest of this article presents the results of empirical research – a study of court files concerning abovementioned crimes, in particular results concerning a typology of these deeds and data on mental health offenders. The research was conducted within the framework of the research grant No. 2013/09/N/HS5/04247, funded by the National Science Centre. The results indicate that a significant percentage of crimes is in fact voluntary sexual activity of young people. Similarly results show that a negligible proportion of offenders are people affected by disorders of sexual preferences. In the vast majority of cases, therefore, we do not deal with pedophilia in the medical sense of the term, and its use distorts the picture of this phenomenon and directs most of the discussion on this subject on a completely misguided track.