Komentarz do art. 13—17 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze

Komentowane przepisy określają mechanizmy powstawania oraz treść użytkowania górniczego. To ostatnie można ustanowić wyłącznie w odniesieniu do przestrzeni objętej własnością górniczą (wnętrza skorupy ziemskiej), a zwłaszcza znajdujących się w jej granicach złóż kopalin. Powstaje ono w drodze umowy, która określa m.in. czas trwania tego prawa oraz wynagrodzenie za jego ustanowienie. W sytuacjach określonych prawem przedsiębiorcy przysługuje pierwszeństwo do ustanowienia użytkowania górniczego. Jest ono silnie powiązane z koncesją; umowa powoduje określony w niej skutek prawny dopiero w razie uzyskania koncesji i gaśnie wraz z utrata mocy tej ostatniej. Ustanowienie użytkowania górniczego może być poprzedzone przetargiem. Treścią wspomnianego prawa jest wyłączność uprawnionego do wykorzystywania oznaczonej przestrzeni, do (odpowiednio) poszukiwania (rozpoznawania) złóż kopalin, ich wydobywania, podziemnego składowania odpadów, podziemnego składowania dwutlenku węgla oraz niektórych rodzajów wykorzystywania przedmiotu własności górniczej. W sytuacjach nie uregulowanych ustawą do użytkowania górniczego odpowiednio stosuje się wymagania dotyczące dzierżawy.

The commented provisions specify the mechanisms of creation and content of mining usufruct. The latter can be established only with reference to the space covered by the mining property (inside the earth’s crust), and especially mineral deposits existing within its borders. It is created by way of a contract that specifies the duration of this right and the remuneration for its establishment. It is strongly associated with the (mining) license; the contract causes the legal effect specified in it only if a license has been granted and expires with the loss of its validity. In specific situations (provided by the law) the enterpreneur may demand the establishing of the mining usufruct. In other situations establishment of mining usufruct may be preceded by a tender. The content of the said right is the exclusive right to use the designated space, for (respectively) searching for (exploring) mineral deposits, their mining, underground storage of waste, underground storage of carbon dioxide and some other types of use of the subject of mining property. In situations not regulated by the GMA, the lease requirements apply, mutatis mutandis.

В комментируемым статьях описываются механизмы возникновения права на пользование недрами, а также порядок пользования, определить который можно лишь с учетом площади горной разработки (внутренних слоях земной коры), а также находящихся в ееграницах месторождений полезных ископаемых. Порядок пользования недрами определяется договором, который фиксирует в том числе и время, на которое предоставляется данное право, а также оплату за его установление. В ситуациях, определяемых законом, предпринимателю принадлежит право первенства в определении порядка пользования недрами, который во многом обусловлен лицензией. Договор вступает в силу только в случае наличия действующей лицензии и теряет свою силу в момент прекращения ее действия. Установлению права на пользование недрами может предшествовать аукцион. После его установления субъект права может единолично распоряжаться отведенным ему участком, осуществлять на нем (адекватный) поиск месторождений, разрабатывать и обустраивать их, хранить под землей отходы, в том числе двуокись углерода, и осуществлять ряд других действий в рамках пользования недрами. В случаях, которые не регулируются данным законом, пользование недрами осуществляется на правах аренды.