Architektura oraz historia tzw. nowych koszar na Westerplatte w latach 1933–2023

Przedmiotem badań opisanych w artykule jest budynek tzw. nowych koszar na terenie Wojskowej Składnicy Tranzytowej (WST) na Westerplatte, który pełnił kluczową rolę w planie obrony polskiej placówki. Pomimo jego częściowo zachowanej bryły, nie został on do tej pory należycie rozpoznany w toku badań architektonicznych. W niniejszej pracy przedstawiono wyniki badań prowadzonych w latach 2019–2023, przedstawiono pierwotny wygląd, układ funkcjonalny oraz historię powstania koszar. W badaniach wykorzystano interdyscyplinarne metody, takie jak skanowanie laserowe z wykorzystaniem chmury punktów, fotogrametrię oraz metody tradycyjne, aby dokładnie zinwentaryzować oraz zidentyfikować zachowaną substancję obiektu. Na podstawie inwentaryzacji oraz serii kwerend archiwalnych autorzy, przy użyciu technik modelowania 3D stworzyli wirtualną rekonstrukcję obiektu przedstawiającą stan przed wybuchem II wojny światowej. Model posłużył za krzyżową weryfikację źródeł z zachowaną substancją koszar. W artykule zaprezentowano także po raz pierwszy widoki elewacji, przekrój oraz rzuty pięter, które ukazały organizację przestrzenną oraz funkcjonalną wnętrza budynku wraz z reinterpretacją funkcji poszczególnych pomieszczeń. Wyniki badań, często zmieniają i uszczegółowiają dotychczasowe ustalenia badaczy oraz znacząco pogłębiają stan wiedzy na temat historii tego unikalnego reliktu polskiej architektury XX w. Autorzy sądzą, że opublikowane po raz pierwszy całościowe wyniki zachęcą do dalszych badań nad tematem koszar oraz znacząco przysłużą się ochronie tego unikalnego dziedzictwa na Westerplatte.

The subject of the article is the building of the so-called new barracks on the premises of the Military Transit Depot on Westerplatte, which played a key role in the defense plan of the Polish facility. Despite its partially preserved shape, it has not yet been properly recognized in architectural research. This paper presents the results of research conducted between 2019–2023, which presented the original appearance, functional layout and history of the barracks. The research used interdisciplinary methods, such as laser scanning using a point cloud, photogrammetry, and traditional methods to accurately inventorize and identify the preserved substance of the building. Based on the inventory and a series of archival queries, the authors created a virtual reconstruction of the building using 3D modeling techniques, presenting its state before the outbreak of World War II. The model served as a cross-verification of sources with the preserved substance of the barracks. The article also presented for the first time views of the elevation, cross-section and floor plans, which showed the spatial and functional organization of the interior of the building along with a reinterpretation of the functions of individual rooms. The research results updated previous findings and significantly deepen the state of knowledge about the history of this unique relic of Polish 20th-century architecture. The authors believe that the comprehensive results published for the first time will encourage further research on the subject of the barracks and will significantly contribute to the protection of this unique piece of Polish heritage on Westerplatte.

Gegenstand dieses Artikels ist der Bau der so genannten Neuen Kaserne auf dem Gelände des Militärischen Transitdepots auf der Westerplatte, die eine Schlüsselrolle im Plan zur Verteidigung des polnischen Vorpostens spielte. Trotz ihrer teilweise erhaltenen Bausubstanz wurde sie in der Architekturforschung bisher nicht hinlänglich gewürdigt. Die vorliegende Arbeit stellt die Ergebnisse der zwischen 2019 und 2023 durchgeführten Forschungen vor, in deren Verlauf das ursprüngliche Aussehen, die funktionale Anordnung und die Baugeschichte der Kaserne dargestellt werden. Die Forschung nutzte interdisziplinäre Methoden wie Punktwolken-Laserscanning, Photogrammetrie und traditionelle Methoden, um die erhaltene Substanz des Gebäudes genau zu inventarisieren und zu identifizieren. Auf der Grundlage der Bestandsaufnahme und einer Reihe von Archivrecherchen erstellten die Autoren mit Hilfe von 3D-Modellierungstechniken eine virtuelle Rekonstruktion der Anlage, die den Zustand vor Ausbruch des Zweiten Weltkriegs darstellt. Das Modell diente als Abgleich zwischen den Quellen und der erhaltenen Substanz der Kaserne. In dem Artikel werden außerdem erstmals Ansichten des Aufrisses, des Querschnitts und der Grundrisse vorgestellt, die die räumliche und funktionale Organisation des Gebäudeinneren sowie eine Neuinterpretation der Funktion der einzelnen Räume zeigen. Die Forschungsergebnisse verändern und präzisieren oft die bisherigen Erkenntnisse der Forscher und vertiefen den Wissensstand über die Geschichte dieses einzigartigen Relikts der polnischen Architektur des 20. Jahrhunderts erheblich. Die Autoren sind der Meinung, dass die erstmals veröffentlichten, umfassenden Ergebnisse weitere Forschungen zum Thema Kaserne anregen und wesentlich zur Erhaltung dieses einzigartigen Erbes auf der Westerplatte beitragen werden.