Polityczna Szkoła Wojskowa w Leningradzie dla działaczy Komunistycznej Partii Polski. Zarys genezy i funkcjonowania (1925-1932)

Artykuł dotyczy genezy i działalności Politycznej Szkoły Wojskowej dla działaczy Komunistycznej Partii Polski w Leningradzie. Do tej pory temat szkolnictwa wojskowego dla polskich działaczy komunistycznych na terenie ZSRR w okresie międzywojennym jest bardzo słabo rozpoznany, za sprawą utrudnionego dostęp do niektórych archiwów rosyjskich. Chodzi tu oczywiście o Archiwum FSB i archiwów wojskowych. W sytuacji gdy już ustabilizowała się sytuacja polityczna w Europie, 25 lutego 1925 r. Politbiuro WKP(b) zgłosiło projekt normatywu, mówiącego o likwidacji radzieckich dywersyjnych grup wywiadowczych, działających na terytorium Polski. Taki krok władzy radzieckiej był wymuszony poprzez zaistniałą właśnie sytuacją polityczną w Europie. Tym samym radzieckie grupy dywersyjne, które przekraczały w znacznym stopniu normy funkcjonowania i działalności wywiadowczej, wycofano z ziem polskich. Władze państwowe i partyjne ZSRR postanowiły wykorzystania do własnych celów, również wywiadowczych, organów Międzynarodówki Komunistycznej (MK). 8 marca 1925 r. pojawił się bardzo ważny dokument, tym razem sygnowany przez Komitet Wykonawczy MK. Był on odpowiedzią MK na normatyw przyjęty przez WKP(b). Dotyczył tzw. „wojennej roboty” i wyrażał konieczność otoczenia przez partię komunistyczną działalnością armii, żandarmerii i policji „w całym szeregu krajów” a zwłaszcza strategicznych dla ZSRR, za jakie uważały m.in. Niemcy, Czechosłowację, Bułgarią i Polskę. Zgodnie z rezolucją KW MK przy partiach komunistycznych działających w tych państwach, miały być zakładane oddziały/wydziały wojenne, zwane też wojskowymi. Tym samym powstał pomysł utworzenia szkół wojskowo-politycznych dla przedstawicieli wspomnianych państw. Projekt utworzenia wielomiesięcznej Politycznej Szkoły Wojskowej dla polskich komunistów, stał się realny, gdy Wydział Agitacyjno-Propagandowy KW MK, zgodnie z wcześniejszymi postanowieniami i po uzyskaniu zgody KC WKP(b), wniósł na rozszerzone Plenum na wiosnę 1925 r. projekt utworzenia sześciu centralnych szkół. Postanowienie Prezydium KW MK w tej sprawie zostało przyjęte 6 maja 1925 r. Pracę szkoła rozpoczęła 1 października 1925 r. w Leningradzie, w którym pozostała do 1932 r.