Meandry filologii. Na marginesie lektury książki Jamesa Turnera, Philology. The Forgotten Origins of the Modern Humanities, Princeton 2014

Artykuł jest wynikiem krytycznej lektury opublikowanej niedawno książki Philology. The Forgotten Origins of the Modern Humanities. Jej autor, James Turner, amerykański historyk, przedstawia genezę i rozwój współczesnych nauk humanistycznych. Filologia, która przez kolejne stulecia uchodziła za królową humanistyki, utraciła swą uprzywilejowaną pozycję w momencie, gdy poszczególne gałęzie dziedziny podstawowej zaczęły wyodrębniać się w niezależne dyscypliny badawcze. Autor polemizuje z panującą powszechnie opinią, że ten kierunek rozwoju był nieuchronną konsekwencją nadmiaru informacji we współczesnej nauce. Argumentuje, że renesansowi humaniści, zmagając się z podobnym problemem, potrafi li rozwiązać go, stosując odpowiednie narzędzia i mnemotechnikę. Z tej perspektywy szczegółowa specjalizacja, charakterystyczna dla współczesnej humanistyki, zdaje się być niewygodnym filtrem, który ogranicza wiedzę zamiast ją porządkować.

This article is an outcome of a critical reading of a recently published book Philology. The Forgotten Origins of the Modern Humanities. Its author, James Turner, an American historian, outlines the origins and history of modern humanities. He shows that for many centuries philology was regarded as the pillar of the multi-layered humanities but lost its privileged status when individual branches started to acquire an independent status as distinct scholarly disciplines. Turner contests the widespread view that “information overload” was directly responsible for this course of development in the area of modern humanities. He argues that Renaissance scholars faced similar problems but solved tchem differently by applying technologies that helped to manage the fl ood of information. Thus, hyperspecialization, characteristic for modern humanities, is merely a cramping fi lter, which constrains knowledge rather than organizes it.