Regionalne zróżnicowanie uprawy kukurydzy w Polsce w latach 2000-2006

W pracy przedstawiono regionalne zróżnicowanie uprawy kukurydzy na ziarno i kiszonkę w Polsce. Materiał źródłowy do analizy stanowiły dane statystyczne GUS z lat 2000-2006, zestawione według aktualnie obowiązującego podziału administracyjnego na województwa. Za pomocą analizy skupień k-Means wyodrębniono grupy województw zróżnicowanych ze względu na intensywność produkcji surowca kiszonkowego i ziarna kukurydzy oraz wykorzystania możliwości produkcyjnych środowiska przyrodniczego. Każdą z grup scharakteryzowano na podstawie wybranych wskaźników analizowanych na tle kraju jako układu odniesienia. W latach 2000-2004 powierzchnia uprawy kukurydzy w Polsce ulegała znaczącemu zwiększeniu, natomiast od 2005 r. nastąpiło istotne ograniczenie areału zbiorów na ziarno. Na gruntach ornych udział zasiewów kukurydzy wynosił około 4,3%; największy zanotowano w województwach: opolskim (11,5%), dolnośląskim (9,65%) i wielkopolskim (6,49%), natomiast najmniejszy – w pomorskim (1,5%) i zachodniopomorskim (1,73%). W tym okresie około 55% areału kukurydzy zbierano na ziarno. W województwach południowych (dolnośląskim, śląskim, opolskim, małopolskim, podkarpackim) oraz w woj. lubuskim dominuje uprawa na ziarno – ponad 77%, natomiast w północnych (podlaskim, pomorskim, warmińsko-mazurskim) przeważa uprawa na kiszonkę – ponad 76%. Największe średnie plony ziarna i surowca kiszonkowego w omawianym okresie zanotowano w województwach: śląskim, opolskim i małopolskim. Cechami najbardziej oddziałującymi na wielkość produkcji ziarna kukurydzy były: wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej oraz pogłowie drobiu i trzody chlewnej. W odniesieniu do kukurydzy na kiszonkę istotny wpływ miało znacznie więcej czynników: plony siana z łąk, powierzchnia paszowa, powierzchnia trwałych użytków zielonych, pogłowie bydła, produkcja mleka i żywca wołowego.

Selected problems of the regional differentiation of maize production for silage and grain in Poland were presented in the paper. Data from the Central Statistical Office from 2000-2006 worked up in accordance with the current administrative division into voivodships was used as a source material. On the basis of k-Means cluster analysis different groups of provinces were distinguished according to the intensity of maize silage and grain production and the ability to use the productive potential of natural resources. Each group was characterized by selected parameters analyzed against the background of the whole country. In the analyzed period in Poland maize was cultivated in the area of over 500 thousand ha, and its percentage in arable lands amounted to 4.3. The following voivodships had the highest percentages: opolskie (11.5%), dolnośląskie (9.65%) and wielkopolskie (6.49%), whereas pomorskie (1.5%) and zachodniopomorskie (1.73%) had the lowest percentage. In this period about 55% maize was cultivated for grain. Cultivation for grain was particularly dominant (77%) in the following, mainly southern voivodships: dolnośląskie, śląskie, opolskie, małopolskie, podkarpackie and lubuskie, whereas in the northern voivodships (podlaskie, pomorskie, warmińsko-mazurskie) cultivation for silage dominated (76%). The largest average grain and silage yields in the analyzed period was noted in śląskie, opolskie and małopolskie voivodships. Valorization index of agricultural production area, poultry and pig stock were the factors that affected mostly maize production. In case of maize cultivated for silage the following additional factors were also important: yield of meadow hay, area of fodder production, area of grasslands, cattle stock, milk and beef production.