Europejski system walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego - mechanizm tworzenia kapitału ludzkiego czy biurokratycznego?

Procesy takie jak starzenie się społeczeństwa oraz brak siły roboczej i ich konsekwencje dla rynku pracy i gospodarki skłoniły Unię Europejska (UE) do podjęcia działań, które mogą doprowadzić do poważnych zmian w procesie edukacji. Polegają one na wprowadzeniu w państwach członkowskich zgodnych ze sobą krajowych systemów kwalifikacji, które wsparłyby realizację idei uczenia się przez całe życie. Problem poruszony w artykule dotyczy tylko części tych działań, tj. walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego. Celem artykułu jest próba pokazania, że wprowadzanie systemu walidacji w Polsce zgodnie z wytycznymi UE jest nieadekwatne do potrzeb rynku pracy i bezzasadne. Dubluje bowiem istniejący już system i nie przyczynia się do powstawania nowego kapitału ludzkiego, a zatem jest także kosztowne, ponieważ podnosi koszty inwestycji w kapitał ludzki. Może ponadto zwiększać zakres biurokracji. W pracy wykorzystano metody badawcze w postaci analizy dokumentów i danych statystycznych, rozwiązania problemu w oparciu o konstrukcje myślowe oraz metodę interpretacji humanistycznej. Wykazano, że proponowany przez Unię Europejską system walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego opiera się na błędnej koncepcji kapitału ludzkiego i nie jest procesem jego tworzenia. Stanowi on natomiast potencjał rozwoju biurokracji. Ponadto jego aplikacja na gruncie polskim jest nieadekwatna do potrzeb edukacyjnych Polaków i może przyczynić się do zasadniczych i szkodliwych zmian w całym systemie edukacji.

The processes such as an ageing population and lack of manpower and their consequences for the labour market and the economy have led the European Union to take actions that may lead to major changes in the process of education. They rely on the introduction in the Member States of harmonised national qualifications systems which would support the implementation of the idea of lifelong learning. The problem tackled in the article deals only with a part of these activities that is the validation of non-formal and informal learning. The author tries to show that the introduction of the validation system in Poland in accordance with the EU Guidelines on validation is inadequate to the needs of the labour market and unfounded. It duplicates the existing system and does not contribute to the creation of new human capital. It is costly because it raises the cost of investment in human capital and is a potential for increasing bureaucracy. The author used the research methods in the form of analysis of documents, analysis of statistical data, solution to the problem based on the mental construction and method of humanistic interpretation. The author concluded that the system of validation of non-formal and informal learning proposed by the European Union bases on an incorrect conception of human capital and is not a process of its creation. It poses instead a risk for the development of bureaucracy. In addition, its application in Poland is inadequate for the educational needs of Poles and can contribute to substantial and harmful changes throughout the education system.