ZARZĄDZANIE ZBIORAMI TRADYCYJNYCH ŁODZI LUDOWYCH W POLSKICH I ZAGRANICZNYCH MUZEACH MORSKICH

This article addresses the issue of gathering traditional folkboats in nautical museums. On the basis of examples from Poland and abroad, the author shows the specific character of such collections and their role in comparison with other museum collections. In particular, there have been highlighted problems related to storage, maintenance and presentation of the boats. Another important aspect is the presentation of these collections during permanent and temporary exhibitions and the policy of acquiring new parts of the collections. Furthermore, the author shows the complex character of the old boats collection owned by the National Maritime Museum in Gdańsk and potential improvements in the field of infrastructure for its maintenance and presentation, as well as the specific character of collections of this type in other museums in Poland. Providing examples from abroad, this article refers to databases of nautical relicts and the possibility to make them accessible for a wider public in electronic form. From the conducted analysis follows that due to the lack of specialized workshops and professionals the problems with maintenance and renovation of boatbuilding objects may soon be deeper. This problem is visible not only in Poland but also in the Nordic countries and Western Europe. Thanks to infrastructure and “soft” academic projects there is a chance for improvements in the field of management of traditional boats collections in Poland. In the year 2014, the National Maritime Museum in Gdańsk launched the project of renovation of maintenance workshops at one of its branches – the Vistula River Museum in Tczew. As a result, the exhibition area will be expanded and the conditions of renovating wooden boatbuilding relic will be improved.

W artykule omawia się problematykę gromadzenia tradycyjnych łodzi ludowych w muzeach morskich. Na tle wybranych przykładów z Polski i z zagranicy autor pokazuje specyfikę takich zbiorów i rolę jaką pełnią na tle pozostałej kolekcji muzealiów. Szczególnie podkreśla się problemy związane z przechowywaniem łodzi, ich konserwacją i eksponowaniem. Ważnym zagadnieniem jest wykorzystanie tego typu muzealiów na wystawach stałych i czasowych oraz polityka pozyskiwania nowych obiektów do zbiorów. Ponadto autor artykułu pokazuje złożoność kolekcji zabytkowych łodzi w Narodowym Muzeum Morskim w Gdańsku i szansę na rozwój infrastruktury służącej do jej konserwacji i ekspozycji, a także specyfikę zbiorów tego rodzaju w innych polskich muzeach. W oparciu o wybrane przykłady zagraniczne poruszono także kwestię baz danych zabytków nautologicznych oraz możliwości ich prezentacji w formie elektronicznej dla szerszego grona odbiorów. Z przeprowadzonej analizy wynika także, że w niedalekiej przyszłości mogą się pogłębić kłopoty z konserwacją i renowacją obiektów szkutniczych z powodu braku wyspecjalizowanych warsztatów i kadry. Jest to problem dotyczący nie tylko Polski, ale także krajów skandynawskich i Europy Zachodniej. Dzięki projektom infrastrukturalnym oraz „miękkim” projektom naukowym istnie szansa na poprawienie zarządzania zbiorami tradycyjnych łodzi w Polsce. Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku rozpoczyna w 2014 r. projekt renowacji warsztatów konserwatorskich w swoim oddziale Muzeum Wisły w Tczewie. Pozwoli on na utworzenie nowej przestrzeni ekspozycyjnej oraz poprawę warunków konserwacji drewnianych zabytków szkutniczych.