Wprowadzenie. Tularemia jest zoonozą wywoływaną przez wewnątrzkomórkowe, gram-ujemne bakterie Francisella tularensis. Gatunek Francisella tularensis obejmuje podgatunki: typ A – F. tularensis tularensis i typ B – F. tularensis holarctica i F. tularensis mediaasiatica. Istnieje także podgatunek pokrewny F. tularensis novicida. Podgatunki F. tularensis tularensis, holarctica i mediasiatica mogą wywoływać infekcje u ludzi, jednak jedynie F. tularensis tularensis powoduje zakażenia zagrażające
życiu. Gatunek F. novicida wykazuje zjadliwość wobec osób z defektami immunologicznymi. Tularemia jest także określana jako “rabbit fever”, “hunters’ disease”, “deerfly fever”, “tick fever”, “O’Hara’s Disease” i “Francis’ Disease”. Choroba ta w ostatnich latach stała się obiektem zainteresowania badaczy głównie ze względu na jej znaczenie jako groźnej broni biologicznej.
Cel. Celem pracy jest analiza występowania tularemii w aspekcie epidemiologii, odpowiedzi na zakażenie ze strony gospodarza
i rodzajów manifestacji klinicznych.
Opis stanu wiedzy. Tularemia jest chorobą, na wystąpienie której w większym stopniu narażeni są leśnicy, myśliwi, osoby mające kontakt z mięsem zwierząt, rolnicy i lekarze weterynarii. Kliniczne objawy tularemii uzależnione są od wirulencji bakterii, ich liczby i drogi wnikania oraz odporności człowieka. Istnieje kilka dróg transmisji F. tularensis do organizmu człowieka, jednak najistotniejsze to transmisja przez uszkodzoną skórę oraz drogą wziewną. Możliwe są również zakażenia drogą pokarmową w wyniku spożycia skażonej wody czy żywności lub w wyniku ekspozycji laboratoryjnej. Zakażenie zwykle wywołuje objawy gorączkowe, zaś inne objawy chorobowe są w znacznym stopniu zależne od drogi infekcji. Tularemia
może przybierać różne formy: postać wrzodziejąco-węzłową, anginową, żołądkowo-jelitową, oczno-węzłową lub płucną. Choroba może sprawiać trudności diagnostyczne, lecz dzięki wykorzystaniu testów serologicznych, hodowli czy badań molekularnych można potwierdzić ewentualne zakażenie. Antybiotyki stosowane w leczeniu zakażeń F. tularensis to streptomycyna, gentamycyna, cyprofloksacyna i doksycyklina. Istniejąca szczepionka przeciwko tularemii stosowana jest w sytuacjach kryzysowych i dostępna jest jedynie dla osób z grupy wysokiego ryzyka (grupy zmilitaryzowane, personel laboratoryjny).
Podsumowanie. Istnieje potrzeba badań wskazujących na realną liczbę zachorowań na tularemię w celu realizacji konkretnych
działań prewencyjnych. Mechanizmy i procesy sygnalizacyjne, dzięki którym F. tularensis moduluje odpowiedź immunologiczną, pozostają słabo poznane. Kluczowe dla powstania szczepionki będą badania nad odpowiedzią organizmu gospodarza skierowaną przeciwko szczepom A F. tularensis. Korzystanie z ubrań ochronnych i repelentów odstraszających owady, jak również unikanie kontaktu z dzikimi i martwymi zwierzętami zapewniają ochronę przed chorobą. Aspekt ten jest szczególnie ważny dla osób mieszkających lub przebywających czasowo na terenach wiejskich. Warunki higieny w odniesieniu do żywności i napojów są niezwykle ważne w ochronie przed anginową czy żołądkowo – jelitową postacią tularemii, szczególnie w krajach, w których ta forma jest częściej spotykana.
Background. Tularemia is a zoonosis caused by intracellular Gram-negative bacterium Francisella tularensis. F. tularensis exists as multiple subspecies: type A – subspecies F. tularensis tularensis and type B – subspecies F. tularensis holarctica and F. tularensis mediasiatica. Additionally, there exists a related species, Francisella novicida. Subspecies F. tularensis tularensis, holarctica, and mediasiatica can all cause infection in humans, although only subspecies F. tularensis tularensis is lethal. F. novicida has been reported to cause infection only in immunocompromised individuals.
Tularemia is also known as “rabbit fever”, “hunters’ disease”, “deerfly fever”, “tick fever”, “O’Hara’s Disease” and “Francis’ Disease”.
Tularemia has recently become a significant re-emerging disease in the world because of the important role of bacteria in biological terrorism agents.
Objective. In this study, we aimed to evaluate the epidemiological, host immunity and clinical features of tularemia.
Current state of knowledge. Tularemia is more common in some groups of people. Groups at risk include foresters, hunters, people in contact with meat, farmers and veterinarians. In humans, the clinical symptoms of tularemia may vary depending
on the bacterium’s virulence, amount, mode of entry into the body, and the person’s immunity. F. tularensis can infect a host through multiple routes, including the intradermal and respiratory routes, ingestion of contaminated water or food, or aerosols and laboratory exposure.
Infection typically produces a febrile illness, although specific pathology is highly dependent upon the route of infection. Tularemia can develop in different forms: ulceroglandular form, glandular form, oropharyngeal, oculoglandular and pneumonic form. Tularemia can be difficult to diagnose. Blood tests, classical microbiology and molecular techniques can help confirm the diagnosis. Antibiotics used to treat tularemia include streptomycin, gentamicin, doxycycline, and ciprofloxacin. Tularemia vaccines have been used to protect military and laboratory personnel at high risk for exposure, but they are not available for the general population.
Conclusions. The actual frequency of the disease should be carefully investigated and taken into account in order to implement specific prevention measures.
The signaling mechanisms by which F. tularensis modulates
the immune response remain poorly understood. The key to the development of such a vaccine will be research on the host response to F. tularensis type A. Using protective clothes and repellents, as well as avoiding contact with wild and dead animals,
provide protection from the disease. Hygienic conditions for food and beverages are extremely important, especially in countries where the oropharyngeal form is more common.
