Inność/Obcość – piętno czy przywilej? Między antropologią a aksjologią dialogu w ponowoczesnej kulturze nadmiaru i hybrydyzacji

Tekst podejmuje kwestie epistemologii Inności/Obcości jako składnika ponowoczesnego dyskursu humanistycznego. Perspektywa antropologiczno-aksjologiczna odsłania problem dialogu z Innym w wymiarze socjologiczno-etnicznym, transkulturowym, postkolonialnym i globalistycznym. Etyczny nurt interpretacji Innego zostaje omówiony w oparciu o pisarstwo Ryszarda Kapuścińskiego, dla którego Inny staje się „głównym aktorem globalnej sceny wielokulturowego świata”. Takiemu ujęciu odpowiada projekt heterologii oraz poznawczej triady: Inny-Dialog-Doświadczenie (spotkanie). Dopełnieniem rozważań są zagadnienia dyskursów tożsamościowych interpretowanych i klasyfikowanych w kontekście procesów globalizacji i „demontażu geografii” (A. Appadurai) oraz w odniesieniu do pojęć: „deterytorializacji kultur”, „nowego diasporyzmu”, „peryferyzacji centrum”, „neotrybalizmu” i dyslokacji przestrzennej bazy kulturowej. Inność jako etyczny problem ponowoczesności eksplikują i dookreślają zjawiska związane z powstawaniem płynnych quasi-struktur tożsamościowych, pokazujących hybrydyczność globalnej ekonomii kulturowej.

The text addresses the epistemology of Otherness/Strangeness as a component of postmodern humanistic discourse. The anthropological-axiological perspective reveals the issue of dialogue with the Other in sociological-ethnic, transcultural, postcolonial, and globalist dimensions. The ethical approach to interpreting the Other is discussed with reference to the writings of Ryszard Kapuściński, for whom the Other becomes "the main actor on the global stage of a multicultural world." This approach corresponds to the project of heterology and the cognitive triad: Otherness-Dialogue-Experience (encounter). The discussion is complemented by issues of identity discourses, interpreted and classified in the context of globalization processes and the "disassembly of geography" (A. Appadurai), as well as in relation to concepts such as "deterritorialization of cultures," "new diasporism," "peripherization of the center," "neotribalism," and the dislocation of cultural spatial bases. Otherness, as an ethical issue of postmodernity, is further explicated and defined by phenomena related to the emergence of fluid quasi-identity structures, which demonstrate the hybridity of the global cultural economy.