Koncepcja walidacji efektów uczenia się: obszary pedagogicznych redukcji i ich (nie)zamierzonych skutków

The paper is an attempt to problematize the concept of the validation of learning outcomes, which is a component of the process of recognition of qualifications. Viewing it from the perspective of the policy of simplicity (Krajewski 2013) makes it possible to trace areas, generated by its subject matter and practical applications, of utilitarian reductions of complex educational and social reality. The recognition of the character of these reductions and their potential consequences have been subjected to the sequential logic of analytic categories derived from the unitary theory of validity by Samuel Messick (1989). The analyses conducted unravel superficial atheoreticalness and neutrality of validation and the role which in the process of its implementation and popularisation is played by creation of a “new” language, essentially tainted with liberal newspeak (Bihr 2008). The reflections undertaken confirm that effects possible to observe and anticipate of numerous simplifications, exclusions and concealments have generated a procedurally complex and unclear picture of social knowledge and educational action, in which only a group of narrowly specialised experts efficiently move. The conclusion contains the thesis that the fact of the concept of the validation of learning outcomes being appropriated by one discourse ideologically subservient to the neoliberal concept of education creates conditions favouring construction of a world of pretences and axiological relativism, which can be prevented by multi-faceted and critical reflection on it, open to reality.

Artykuł jest próbą sproblematyzowania koncepcji walidacji efektów uczenia się będącej częścią procesu uznawania kwalifikacji. Spojrzenie na nią z perspektywy polityki prostoty (Krajewski 2013) pozwala śledzić wytwarzane przez jej merytoryczną koncepcję i praktyczne aplikacje obszary utylitarnego redukowania złożonej rzeczywistości edukacyjnej i społecznej. Rozpoznanie charakteru tych redukcji oraz ich możliwych konsekwencji zostało podporządkowane logice następstwa kategorii analitycznych zaczerpniętych z unitarnej teorii trafności Samuela Messicka (1989). Przeprowadzone analizy ujawniają pozorną ateoretyczność i neutralność walidacji oraz rolę, jaką w procesie jej wdrażania i popularyzowania odgrywa kreowanie „nowego” języka, w gruncie rzeczy skażonego liberalną nowomową (Bihr 2008). Podjęte rozważania potwierdzają, że możliwe do zaobserwowania i antycypowane skutki rozlicznych uproszczeń, wykluczeń i przemilczeń wygenerowały złożony proceduralnie i niejasny obszar społecznej wiedzy oraz edukacyjnego działania, w którym sprawnie porusza się tylko grupa wąsko wyspecjalizowanych ekspertów. W konkluzji sformułowano tezę, że zawłaszczenie koncepcji walidacji efektów uczenia się przez jeden dyskurs, ideologicznie podporządkowany neoliberalnej koncepcji edukacji, stwarza warunki sprzyjające budowaniu świata pozorów i aksjologicznego relatywizmu, czemu zapobiec może wieloaspektowy i krytyczny nad nią namysł, otwarty na realność.