Efficiency of the owner’s supervision in public sector enterprises in view of the new institutional economy

The paper presents selected aspects of efficiency of the owner’s supervision institution and its specific nature in public sector enterprises against the background of the new institutional economy. In-depth presentation includes the meaning of the "institution" term, its structure and types, with a special attention paid to supervision institutions. The problem has also been discussed of the functionality of application of the institutional approach (especially of the new institutional economy) for assessment of effectiveness of the owner’s supervision. This issue has been discussed against the background of the specific nature of the public sector in Poland. These issues have been presented in the context of defining the role of the state in the economy and directions of changes aimed at reduction of its unreliability. The issues have also been analysed concerning the public domain resulting from modern social expectations and principles of the market economy, with a special attention paid to the theory of ownership rights. In the context of indication of the role of the state in the Polish economy, the principles have been presented for exercising the owner’s supervision over the companies with the share of the State Treasury, introduced by the Ministry of the State Treasury in March 2010. The principles prepared are not contradictory to the theory of the owner’s supervision, yet the assumed concept for strengthening the position of the supervisory board requires application of effective mechanisms of the owner’s supervision to ensure strengthening this institution. Presentation of excerpts from results of empirical research of the author in reference to the effectiveness institution of the supervisory board in municipal companies, along with the conclusions from these tests is an important part of the paper. Application of the research methodology based on the categorisation procedure was the essence of the conducted research. The final part of the paper discusses the directions for improving corporate governance in these companies in the view of the new institutional economy.

W artykule zaprezentowano wybrane aspekty skuteczności instytucji nadzoru właścicielskiego oraz przedstawiono jego specyfikę dla przedsiębiorstw sektora publicznego, na tle dorobku nowej ekonomii instytucjonalnej. W obszerny sposób omówiono znaczenie pojęcia instytucja, jej strukturę i rodzaje, ze szczególnym uwzględnieniem instytucji nadzorczych. Poruszono również problem celowości zastosowania podejścia instytucjonalnego (szczególnie nowej ekonomi instytucjonalnej) do oceny skuteczności nadzoru właścicielskiego na tle specyfiki sektora publicznego w Polsce. Kwestie te zostały zaprezentowane w kontekście zdefiniowania roli państwa w gospodarce oraz kierunków zmian zmierzających do zmniejszenia jego zawodności. Podjęto też problematykę całokształtu spraw dotyczących sfery publicznej wynikającą ze współczesnych oczekiwań społecznych i zasad gospodarki rynkowej, ze szczególnym uwzględnieniem teorii praw własności. W kontekście wskazania roli państwa w gospodarce polskiej przedstawiono zasady sprawowania nadzoru właścicielskiego nad spółkami z udziałem Skarbu Państwa, wprowadzone przez Ministerstwo Skarbu Państwa w marcu 2010 roku. Opracowane zasady nie stoją w opozycji do teorii nadzoru właścicielskiego, niemniej jednak przyjęta koncepcja wzmocnienia pozycji rady nadzorczej wymaga zastosowania efektywnych mechanizmów nadzoru właścicielskiego, które wzmocnią tę instytucję. Ważną częścią artykułu jest prezentacja fragmentów wyników badań empirycznych autora dotyczących efektywności instytucji rady nadzorczej przedsiębiorstw komunalnych, wraz z omówieniem wniosków z tych dociekań. Istotą prowadzonych poszukiwań było zastosowanie metodyki badawczej opartej na procedurze kategoryzacji. W końcowej części artykułu omówiono kierunki doskonalenia nadzoru korporacyjnego tych przedsiębiorstw w świetle nowej ekonomii instytucjonalnej.