Wpływ kosztów eksploatacji wielkogabarytowych zestawów drogowych na rynek transportowy w Polsce

Artykuł jest próbą oceny możliwego wpływu dopuszczenia do ruchu krajowego w Polsce tzw. dużych i ciężkich pojazdów (ang. LHV), nazywanych również wielkogabarytowymi zestawami drogowymi, na podział gałęziowy rynku usług transportowych w naszym kraju. Ewentualność taką dopuszcza dyrektywa UE 96/53 z 1996 r. Wpływ ten jest analizowany przy założeniu, że niższe koszty tych pojazdów mogą zwiększyć konkurencyjność transportu samochodowego wobec transportu kolejowego. Wynikające stąd zagrożenie dla pozycji konkurencyjnej transportu kolejowego jest jednym z argumentów za zakazem dopuszczania takich pojazdów do ruchu. W związku z tym autorzy przeprowadzili wiele symulacji uwzględniających różne uwarunkowania (ceny paliwa, odległość, bezpośredniość przewozu). Uwzględnili również specyfikę polskiego systemu transportowego (przede wszystkim stan infrastruktury) oraz uwarunkowania funkcjonowania firm branży TSL (rynkowe, ekonomiczne, prawne). Obliczenia zostały przeprowadzone przy wykorzystaniu danych szacowanych oraz doświadczeń krajów europejskich (przede wszystkim Holandii), co jest jednym z powodów postulowanej ostrożności w formułowaniu wniosków. Zdaniem autorów nie ma jednak podstaw, by twierdzić, że zwiększenie dopuszczalnych wymiarów pojazdów ciężarowych będzie miało na pewno negatywne skutki i zmieni podział gałęziowy w Polsce. Zwiększenie tylko długości zestawów z obecnych 16,5 oraz 18,75 do 25,25 m nie musi powodować dużej obniżki kosztów jednostkowych eksploatacji zestawów drogowych, a więc też i zwiększenia konkurencyjności cenowej w stosunku do transportu kolejowego. Biorąc pod uwagę stan infrastruktury (w tym jej spójność) stopień bezpośredniości przewozów w Polsce będzie raczej niski. Z tego powodu koszty przewozu tych zestawów będą stosunkowo większe niż w innych krajach europejskich. Większe też będą problemy organizacyjne. Założyć więc należy, że jeżeli będą wykorzystywane, to raczej przez większych operatorów logistycznych i załadowców. Ponadto autorzy zwracają uwagę na to, że w praktyce kryteria wyboru gałęzi transportu mają charakter nie tylko kosztowy.

This article is an attempt to assess the implication of use of large and heavy vehicles (LHV) for the domestic traffic in Poland, especially on the modal split. The possibility of such permits creates directive 96/53/EC of 25 July 1996. This effect is analyzed on the assumption that lower operations cost of these vehicles may cause an increase in the competitiveness of road transport against rail transport. The resulting threat to the competitive position of rail transport is one of the reasons for non- acceptance of such vehicles. Therefore, the authors conducted a series of simulations taking into account various factors (fuel prices, distance, directness of transport). Also the specificity of the Polish transport system (mainly the state of infrastructure) and the conditions of the functioning of the branch TSL (market, economic, legal ) are taken into account. Calculations were conducted using the estimated data and on base of the experiences of European countries (mainly the Netherlands). Because of that the caution in drawing conclusions has been postulated. However, the authors believe there is no basis to conclude that the increase in the dimensions of heavy goods vehicles will certainly result in negative modal – split in Poland. Increasing the length of the sets only from the current 16.5 and 18.75 to 25.25 m does not have to cause a large reduction in unit operating costs in relation to rail transport. Taking into account the state of infrastructure (including its coherence) the degree of directness of transport in Poland is rather low. For this reason, the cost of transport of these vehicles will be relatively higher than in other European countries. Also organizational problems will be larger. It should be therefore assumed, that they would be used rather for larger logistics operators and shippers. In addition, the authors point out that, that in practice, the criteria for selecting modes of transport are not only cost.