Cztery noty o Witkacym

Cztery uwagi do biografii Witkacego. 1. Czy Witkacy zamierzał wrócić do tropików? 9 kwietnia 1918 roku Maria Witkiewiczowa, matka Witkacego, wysłała pocztówkę do swojej przyjaciółki, siostry Leona Chwistka, z informacją, że Witkacy planuje powrót z Piotrogrodu do Polski lub podróż na Sumatrę. Choć zafascynowany tropikalną przyrodą i naturą, po podróży z Malinowskim w 1914 roku, która wpłynęła na jego malarstwo i inną twórczość, w lipcu 1918 roku Witkacy wrócił do Polski i opisał swoje cejlońskie doświadczenia w reportażu Podróż do Tropików. 2. Zagadka Prologu do Pentemychosa i Jej Niedoszłego Wychowanka. W archiwum Jadwigi Witkiewiczowej zachowała się jedna kartka z niemieckojęzycznym wierszem będącym fragmentem prologu zaginionej sztuki Pentemychos i Jej niedoszły wychowanek, która powstała na początku 1920. Zachowany fragment pochodzi prawdopodobnie z tłumaczenia, które Witkacy zamówił u przyjaciela w 1922, po spotkaniu w Zakopanem z panią Eckert, która obiecała polecić jego sztuki producentowi teatralnemu w Hamburgu. 3. Witkacy „dzieckiem podszyty”, czyli jak samemu ulepszyć kalejdoskop. Witkacy od dziecka był zapalonym kolekcjonerem. Zbierał laski i różne osobliwości, które umieszczał w swoich "albumach osobliwości". Dla kalejdoskopu, swojej ulubionej zabawki, napisał szczegółową zabawną instrukcję. 4. Grotowski i Witkacy. Jako student krakowskiej szkoły teatralnej Jerzy Grotowski planował wystawienie Szewców na Wawelu w 1958/59 roku. Ponieważ plan nie został zaakceptowany, Grotowski rzucił szkołę i wyjechał do Opola, gdzie został kierownikiem artystycznym Teatru 13 Rzędów. Zapytany o to, czyj portret powiesiłby w swoim dyrektorskim gabinecie, Grotowski wymienił Witkacego wraz z trzema innymi „męczennikami” teatru: Artaudem, Meyerholdem i Stanisławskim.

Four notes on Witkacy’s biography. 1. Did Witkacy Intend to Return to the Tropics? On 9 April 1918, Maria Witkiewiczowa, Witkacy’s mother, sent a postcard to her friend, Leon Chwistek’s sister, with an information that Witkacy was planning to return to Poland from Petrograd or to travel to Sumatra. Though fascinated with tropical wildlife and nature, after his travel with Malinowski in 1914, which has influenced his painting and other creative work, in July 1918 Witkacy returned to Poland and described his Ceylon experiences in the reportage Podróż do Tropików (A Voyage to the Tropics). 2. The Puzzle of Prologue to Pentemychos i Jej Niedoszły Wychowanek. The Jadwiga Witkiewiczowa archive contains a single page with a German-language piece of verse which is a fragment of the prologue of the now lost play Pentemychos i Jej niedoszły wychowanek (Pentemychos and Her Would-be Pupil), written at the beginning of 1920. The surviving fragment probably comes from a translation that Witkacy commissioned from a friend in 1922, after meeting in Zakopane with Ms. Eckert who promised to recommend his plays to a theatre producer in Hamburg. 3. Witkacy “Honeycombed with Childishness,” or a DIY Way of Improving One’s Kaleidoscope. Witkacy had been a passionate collector since childhood. He collected walking sticks and various curios, which he put in his “albums of curiosities.” For a kaleidoscope, his favorite toy, he wrote a detailed funny manual. 4. Grotowski and Witkacy. As a student of the Cracow theatre school, Jerzy Grotowski planned to put on The Shoemakers at Wawel in 1958/59. Since the plan was not approved, Grotowski dropped out of school and went to Opole where he became the artistic manager of the 13 Rzędów Theatre. When asked whose portrait he would hang up in his directorial office, Grotowski mentioned Witkacy along with three other “martyrs” of the theatre: Artaud, Meyerhold, and Stanislavsky.