Ludzie Kościoła katolickiego w powiecie głogowskim w latach 1955-1962 w świetle relacji urzędników państwowych. Zarys problematyki

W wyniku postanowień konferencji jałtańskiej Głogów został przyłączony do Polski i w maju 1945 przybyli pierwsi osadnicy, którzy zastali jedynie ruiny i zgliszcza. Odbudowa miasta nie została dokończona do tej pory. Władze komunistyczne także i na terenie powiatu głogowskiego stosowały zasady polityki wyznaniowej zmierzające do osłabienia, a ostatecznie wyeliminowania Kościoła katolickiego najpierw z przestrzeni życia społecznego, a następnie także i prywatnego. Nie przebierano przy tym w stosowanych środkach i metodach. Nie oszczędzano także dziedzictwa kultury w postaci licznych zabytków sakralnych na terenie powiatu, które najczęściej wymagały gruntownej odbudowy. Szczególnie zaangażowany w prowadzeniu walki z Kościołem był aparat bezpieczeństwa. Okres „gomułkowski”, czyli lata 1956-1970 był czasem chwilowej „odwilży”. Władysław Gomułka, którego rozwój sytuacji zmusił do poczynienia ustępstw na rzecz Kościoła, od chwili przejęcia władzy nie miał wątpliwości co do nieuchronności przyszłego konfliktu z Kościołem. Najlepszym tego dowodem jest jego osobista decyzja o utrzymaniu Stowarzyszenia PAX jako elementu nacisku w przyszłej rozgrywce z Kościołem. W jego opinii porozumienie zawarte po październiku 1956 roku było czysto pragmatycznym rozejmem, który skończył się z chwilą ustabilizowania sytuacji w kraju. Ponownie rok po roku ograniczano swobodę działalności Kościoła. Na podstawie materiałów archiwalnych został przygotowany artykuł obrazujący walkę z Kościołem katolickim i jego wyznawcami na terenie powiatu głogowskiego w latach 1955-1962.

As a result of the decisions of the Yalta Conference, Głogów was annexed to Poland. The first Polish settlers, who arrived in the city in May 1945, found only ruins and ashes. The reconstruction of the city has still not been completed. Like elsewhere in the poviat, the communist authorities followed a denominational policy aimed at weakening and finally eliminating the Catholic Church: first, from the sphere of social life, and then also from private life. In order to acheve this aim, they used various methods. The poviat’s cultural heritage in the form of numerous sacred monuments in, which very often required thorough reconstruction, was not spared, either. It was the security apparatus that was particularly involved in the fight against the Church. The “Gomułka” period, that is the years 1956-1970, was a time of a temporary “thaw.” Ever since he came to power, Władysław Gomułka had no doubts as to the inevitability of a future conflict with the Church although he was forced to make temporary concessions to it by the existing political situation. The best proof of this is his personal decision to not to dissolve the PAX Association and to use it as a bargaining chip in the future confrontation with the Church. In his opinion, the agreement concluded after October 1956 was purely pragmatic, and it ended when the situation in the country stabilized. As a result, year after year, the freedom of the Church was more and more restricted. This article illustrates the struggle against the Catholic Church and its followers in the Głogów Poviat in the years 1955-1962.