The paper presents the spontaneous vascular flora and the flora originating from
old or contemporary plantations found in all six currently existing cemeteries located
in immediate vicinity on the slopes of the Cytadela Park in Poznań. These
studies were carried out in the years 2011–2014. Over this period, 255 species of
vascular plants were found. The most interesting species include: Chionodoxa luciliae,
Rumex rugosus, Aegopodium podagraria ‘Variegatum’, Ficaria verna f. plenifolia,
Galanthus nivalis f. pleniflora, Ornithogalum boucheanum, Ranunculus repens
‘Plena’, and hybrids: Dactylis ×intercedens, Gagea ×pomeranica, Ornithogalum
boucheanum × O. nutans, Viola cyanea × V. odorata. A great number of spring
geophytes, namely 31 species, was also found.
Among species occurring spontaneously outside the graves, some were new for
Poland, e.g., Chionodoxa luciliae, Ornithogalum boucheanum × O. nutans, Viola
cyanea × V. odorata, while others were new for the Wielkopolska region: Rumex
rugosus, Dactylis ×intercedens, Gagea ×pomeranica, as well as new for Poznań:
Erigeron ramosus, Lilium bulbiferum, Muscari armeniacus, M. neglectum, Pimpinella
nigra, Poa subcaerulea, and Veronica hederifolia s. s.
W niniejszej pracy po raz pierwszy przedstawiono florę naczyniową występującą na cmentarzach
poznańskiej Cytadeli. Na ich obszarze stwierdzono występowanie 255 gatunków roślin
naczyniowych. Wśród taksonów są gatunki nowe dla Polski [7]: Chionodoxa luciliae, Ornithogalum
boucheanum × O. nutans, Viola cyanea × V. odorata, a także Wielkopolski [28]: Rumex
rugosus, Dactylis ×intercedens, Gagea ×pomeranica i Poznania [13]: Erigeron ramosus, Lilium
bulbiferum, Muscari armeniacum, M. neglectrum, Pimpinella nigra, Poa subcaerulea, Veronica
hederifolia s. s.
Na badanych cmentarzach występuje dużo wiosennych geofitów (30 gatunków). Są to: Allium
scorodoprasum, Anemone nemorosa, A. ranunculoides, Chionodoxa luciliae, Convallaria majalis,
Corydalis solida, Crocus chrysanthus, C. vernus, Ficaria verna, F. verna f. Plenifolia, Gagea arvensis,
G. lutea, G. pratensis, Galanthus nivalis, G. nivalis f. pleniflora, Lilium bulbiferum, Muscari
armeniacus, M. botryoides, M. neglectum, Narcissus jonquilla, N. poëticus, Ornithogalum boucheanum,
O, nutans, O. umbellatum, Scilla sibirica, Tulipa gesneriana, T. sylvestris.
Spośród starych uprawianych roślin naczyniowych zaliczonych do „trwałych gatunków cmentarnych”
wymienić należy występujące w warstwie zielnej: Aegopodium podagraria, A. podagraria
‘Variegatum’, Aquilegia vulgaris, Bergenia cordifolia, Campanula rapunculoides, Clematis
vitalba, Convallaria majalis, Gagea arvensis, G. lutea, G. pratensis, Galanthus nivalis, Galanthus
nivalis f. pleniflora, Hedera helix, Hemerocallis fulva, Iris germanica, Lamium album, Lilium bulbiferum,
Muscari botryoides, M. neglectum, Myosotis sylvatica, Narcissus poёticus, Ornithogalum
boucheanum, O. nutans, O. umbellatum, Saponaria officinalis, Scilla sibirica, Sedum spurium,
Solidago canadensis, Tulipa sylvestris, Vinca minor, Viola cyanea i V. odorata. Wymienione gatunki
na terenie całej Wielkopolski są bardzo dobrymi fitoindykatorami starych miejsc cmentarnych,
gdy brak substancji nagrobnej.
Najnowsze uprawiane rośliny naczyniowe (ergazjofity) na cmentarzach, stwierdzone zostały
tylko na Cmentarzu Wspólnoty Brytyjskiej poznańskiej Cytadeli, zaliczyć należy do nich: Alchemilla
mollis, Campanula poscharskyana, Carex muskingumensis, Galeobdolon argentatum, Lavandula angustifolia, Nepeta ×faassenii, Stachys lanata, Verbena ×hybrida, Waldsteinia geoides,
W. ternata i in.
Na badanych cmentarzach stwierdzono w warstwie zielnej bogatą florę rodzimych roślin
uprawianych. Są to: Aegopodium podagraria, Anemone nemorosa, A. ranunculoides, Aquilegia
vulgaris, Armeria maritima subsp. elongata, Campanula persicifolia, C rapunculoides, Ficaria
verna, Gagea lutea, G. minima, Galanthus nivalis, Geranium sanguineum, Lamium maculatum,
Myosotis sylvatica, Origanum vulgare, Saxifraga aizoon, Thymus praecox i T. serpyllum. Wśród
form i odmian uprawianych rodzimych gatunków wymienić należy: Aegopodium podagraria
‘Variegatum’, Ajuga reptans ‘Atropurpurea’, Carex ornithopoda ‘Variegata’, Ficaria verna f. plenifolia,
Galanthus nivalis f. pleniflora, Ranunculus repens ‘Plena’.
