Analiza rozkładów przestrzennych podróży „dom-szkoła” we Wrocławiu

Wśród nowych źródeł danych pozwalających na analizę zachowań przestrzennych mieszkańców obszarów zurbanizowanych ważną grupę stanowią bazy powstające w procesie informatyzacji administracji oraz możliwość ich odniesienia przestrzennego poprzez dane referencyjne. W przedstawionym badaniu wykorzystano dane referencyjne Systemu Informacji Przestrzennej UM Wrocławia oraz raporty z dwóch baz zawierających informacje adresowe: ewidencji ludności oraz systemu rekrutacji elektronicznej do szkół. Przeprowadzono analizę rozkładów przestrzennych podróży dom-szkoła we Wrocławiu. Celem analizy było zbadanie różnych przestrzennych charakterystyk wyboru szkół stopnia gimnazjalnego i ponadgimnazjalnego. Następnie przeprowadzono ocenę zgodności modeli zachowań przestrzennych z danymi empirycznymi. Przebadano zgodność z rozkładami rzeczywistymi dwóch podstawowych modeli kontaktów: modelu grawitacji w dwóch wersjach funkcji oporu odległości (hiperboliczną funkcją i wykładniczą) i modelu „intervening opportunities”. W znacznej liczbie przypadków analizowane warianty modelu grawitacyjnego lepiej odtwarzają rozkłady rzeczywiste niż model „intervening opportunities”. Jednak w przypadku szkół położonych w obszarach o bardzo zróżnicowanym zagospodarowaniu albo w pobliżu silnych barier przestrzennych użycie modelu „intervening opportunities” daje dużo lepsze rezultaty. Zaletą modelu „intervening opportunities” jest prostota i powtarzalność wartości parametru oporu odległości (co ułatwia proces estymacji).

Among new data sources allowing for analysis of spatial behavior of society, the database resources that come out in the process of e-administration implementation become an important group. Thanks to existence of referential data base resources can be geocoded. In the presented research address database in Spatial Information System of UM Wroclaw as well as population registry and electronic school admission system have been used. Spatial distribution of home based – school trips of secondary and high schools in Wroclaw have been analysed in the research. The parameters of the trip distribution models have been estimated and fit of the derived models have been assessed. Two fundamental trip distribution models have been researched: gravity model and “intervening opportunities” model. Two versions of the gravity model have been taken into account: one with hyperbolic function of trip cost and exponential function. In the majority of analysed cases, gravity models reproduce empirical data better than “intervening opportunities” model. However in case of schools located in the areas of high diverse of population density, or near to strong spatial barriers, “intervening opportunities” model much better fits to the data. Simplicity of the model and repeatability of the values of its basic parameter, is the advantage of the “intervening opportunities” model.