Ideały wychowawcze starożytnej Grecji wobec wyzwań współczesności

Tematem niniejszego artykułu są ideały wychowawcze w przodujących państwach greckich - w Atenach, strażnicy cywilizowanego świata, z demokratycznym ustrojem państwa, który przetrwał aż do XXI wieku n.e., a także w Sparcie, kolebce najlepszych wojowników. Na tym tle nakreślono współczesny ideał wychowania. Podejmując temat, przedstawiono istotę wychowania dwóch głównych ośrodków starożytnej Grecji, których charakter narodowy i wychowanie mają swoje odrębne właściwości. Mimo że cywilizacja starożytna przepadła, nie był to jednak całkowity upadek, gdyż pozostała ona podstawą mentalności następnych pokoleń, była wciąż żywa w ich świadomości. Nawet ustrój niewolniczy w świecie antycznym nie był przeszkodą w zakresie osiągania celów wychowania, bowiem pedagogika starożytna sformułowała ideał człowieka o wszechstronnie rozwiniętej osobowości. To starożytność stworzyła szkołę, dzisiejszą placówkę dydaktyczno-wychowawczą. Także dom rodzinny wpływał na kształtowanie charakteru młodych ludzi, co miało istotne znaczenie dawniej i ma obecnie. Nie bez znaczenia były również warunki społeczne, polityczne czy kulturalne, które wpływały na kształtowanie osobowości młodzieży, na stan edukacji oraz na poglądy młodych ludzi o roli, jaką mają pełnić w społeczeństwie.

The paper deals with the ideals of education characteristic of the leading ancient Greek states - Athens, the guardians of the civilized world, with its democratic political system, which has survived until the present day and Sparta, the state which delivered the best warriors ever. Against this background the ideal of modern education is presented. Exploring this topic, the essence of education characteristic of the centers of the ancient Greece mentioned is presented with regard to national and educational differences between them. Although, the ancient civilization declined long ago, its heritage has not disappeared totally. It still remains present as the cultural foundation of all up to day generations. Even the slave system of antiquity was not an obstacle for achieving the educational goals, for ancient pedagogy defined the ideal of man with a comprehensively developed personality. It is antiquity that established and developed the school as we know it today, as a place of didactics and upbringing. The family home played important role in forming personalities of youths and it continues to be equally true for the present time generation. The significance of the social, political and cultural conditions, which influenced the process of personality forming, education and young peoples' views on their role in the society, can not be neglected.