Tendencje dziedzictwa dziś i jutro – z perspektywy ewolucji filozofii i teorii konserwacji

Artykuł ten analizuje rozwój myśli filozoficznej i teoretycznej, który żywił rozwój nowoczesnego międzynarodowego ruchu na rzecz konserwacji dziedzictwa, od jego europejskich początków w wieku XIX aż do jego dzisiejszej uniwersalizacji, powodowany kolejno przez serię nietradycyjnych i/lub nieeuropejskich idei co do natury i roli dziedzictwa w społeczeństwie. Zilustrowane są one, inter alia, w Karcie Florenckiej Konserwacji Ogrodów Historycznych; Karcie z Burra, Dokumencie z Nara, Kartach ICOMOS nt. Miast Historycznych i Architektury Rodzimej, Konwencji UNESCO na rzecz Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Historycznego, Rekomendacji UNESCO na rzecz Historycznego Krajobrazu Miejskiego i ostatnio, Deklaracji Florenckiej 2014. Natura wszystkich tych trwających procesów skierowała dyscyplinę w nowe, nieoczekiwane strony, tworząc nowy paradygmat dziedzictwa. Artykuł analizuje tę ewolucję, jak i jej implikacje co do nowego podejścia do zarządzania dziedzictwem, poszukującego adaptacji jego mechanizmów do tych nowych wymagań.

This paper analyzes the philosophical and theoretical developments that have sustained the modern international heritage conservation movement from its Eurocentric origins dating back to the 19th Century to its current universalization as propelled sequentially by a series of non-traditional and/or non-European notions about the nature and role of heritage in society, as illustrated, inter alia, in the Florence Charter for the Conservation of Historic Gardens, the Burra Charter, the Nara Document, the ICOMOS Charters on Historic Towns and Vernacular Architecture, the UNESCO Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage, the UNESCO Recommendation for the Historic Urban Landscape and most recently the ICOMOS 2014 Florence Declaration. The nature of all these ongoing processes have steered the field in new and unexpected directions, creating a new heritage paradigm. This evolution is analyzed as are also its implications on the emerging approaches that seek adapt heritage stewardship mechanisms to these new demands.