Wzór zachowania A jako predyktor wypalenia i satysfakcji zawodowej u pielęgniarek/pielęgniarzy pracujących na oddziałach intensywnej terapii

Wstęp Praca na oddziale intensywnej terapii (OIT) należy do jednej z najtrudniejszych i najcięższych w praktyce pielęgniarskiej. Wymaga nie tylko rozległej wiedzy i profesjonalnych umiejętności, ale także określonych predyspozycji osobowościowo-temperamentalnych. Celem pracy było sprawdzenie, czy wzór zachowania A (WZA) jest predyktorem wypalenia i satysfakcji zawodowej pielęgniarek/pielęgniarzy pracujących na OIT oraz czy efekt ten utrzymuje się po kontroli wybranych czynników demograficznych i zawodowych. Materiał i metody W badaniu wzięło udział 99 osób (77 kobiet) w wieku 24–58 lat (średnia (mean – M) = 32,33; odchylenie standardowe (standard deviation – SD) = 8,81), pracujących na OIT. Zastosowane następujące narzędzia: do pomiaru WZA – Kwestionariusz Samopoznania BWZ Wrześniewskiego, wypalenia zawodowego – Oldenburską Skalą Wypalenia OLBI opracowaną przez Demerouti i wsp., satysfakcji z pracy – Skalą Satysfakcji z Pracy Zalewskiej. Wyniki Hierarchiczna analiza regresji wykazała, że po kontroli uwzględnionych czynników demograficznych i zawodowych tendencja do agresywności była predyktorem większego wyczerpania i braku zaangażowania oraz mniejszej satysfakcji z pracy. Potrzeba osiągnięć i potrzeba dominacji wiązały się odpowiednio z większą satysfakcją i mniejszym wyczerpaniem. Istotne znaczenia dla funkcjonowania zawodowego miały także dyżurowy system pracy, miejsce zamieszkania i płeć. Wnioski Badanie potwierdziło predyktywną wartość wszystkich 3 treściowych elementów WZA dla wypalenia i satysfakcji zawodowej pielęgniarek/pielęgniarzy OIT. Wyniki wskazują także zasadność dalszych badań rozpatrujących WZA w kontekście dopasowania do pracy na OIT. Med. Pr. 2015;66(2):213–224

Introduction Working at intensive care unit (ICU) is one of the most difficult and taxing nursing specialties. It demands not only extensive knowledge and professional skills but also specific personality-temperamental dispositions. The aim of the study was to verify if type A behavior (TAB) is a predictor of burnout and job satisfaction in ICU nurses and if this effect still exists after controlling for selected demographic and job characteristics. Material and Methods The study group consisted of 99 nurses (77 women), aged 24–58 (mean (M) = 32.33; standard deviation (SD) = 8.81) working at ICU. The following tools were used: to measure TAB – Type A Behavior Survey BWZ by Wrzesniewski; job burnout – the Oldenburg Burnout Inventory OLBI by Demerouti et al.; and job satisfaction – the Job Satisfaction Scale by Zalewska. Results The results of hierarchical regression analyses showed that after controlling for selected demographic and job characteristics, tendency for aggression was a predictor of higher exhaustion, disengagement and lower job satisfaction. Achievement striving and tendency to dominate were related to higher job satisfaction and lower exhaustion, respectively. Significant predictors of professional functioning were also: duty work system, place of living and gender. Conclusions The results of the study confirmed that all 3 content features of TAB were significant predictors of job functioning of ICU nurses. They also indicate that considering TAB in the context of individual adjustment to the environment of the job at ICU would be a valuable direction for future research. Med Pr 2015;66(2):213–224