Filary współistnienia na pograniczu kultur

Wprowadzenie. Współczesne uobecnianie i różnicowanie się kultur zdecydowanie umiejscawia człowieka na ich stykach. Tym samym pogranicza kulturowe stają się miejscami znaczącymi, ze specyficznymi dla nich przestrzeniami, w których dokonują się procesy doświadczania różnic kulturowych, identyfikacji kulturowej, konstruowania własnej tożsamości oraz wypracowywania strategii współistnienia. Na znaczeniu zyskują zatem filary współistnienia w procesie międzykulturowej integracji społeczeństwa wielokulturowego. Cel. Celem artykułu jest określenie filarów współistnienia zróżnicowanej narodowo społeczności funkcjonującej na starym pograniczu kulturowym. W szczególności – przesłanek ich konceptualizacji przez młode pokolenie wywodzące się z różnych grup narodowych, wchodzące ze sobą w bezpośrednie relacje w środowisku lokalnym oraz doświadczające w swej codzienności różnic kulturowych na styku kultur. Materiały i metody. Wykładni teoretycznej kluczowych dla zaprezentowanej problematyki zagadnień dokonano w oparciu o paradygmat współistnienia, kategorię międzykulturowości oraz teorię poczucia wspólnoty. Materiał badawczy zgromadzono natomiast w wyniku zastosowania metody sondażu diagnostycznego, a jego analizy dokonano przy zastosowaniu dwuczynnikowej analizy wariancji. Wyniki i wnioski. W wyniku przeprowadzonych analiz wyłonione zostały cztery filary współistnienia na starym pograniczu kultur: filar kulturowo-tożsamościowy, filar aksjologii pogranicza, filar poczucia wspólnotowości oraz filar międzykulturowej obywatelskości. Filary te – ze specyficznymi dla każdego z nich atrybutami – wysycają wzajemnie przenikające się przestrzenie kulturowej identyfikacji – narodową i ponadnarodową – dając asumpt do kształtowania się wielowymiarowej tożsamości oraz międzykulturowej integracji społeczeństwa wielokulturowego.

Introduction. Contemporary presence and differentiation of cultures places the human at the crossroads of cultures. Thus, cultural borderlands become meaningful places with their own specific areas, where the processes of experiencing cultural differences, cultural identification, constructing one’s own identity and working out strategies of coexistence take place. Therefore, the pillars of coexistence in the process of intercultural integration of multicultural society are of great importance. Objective. The aim of the article is to determine the pillars of coexistence of a nationally diverse community functioning on the traditional cultural borderland. In particular, it concerns the premises of their conceptualization by the young generation originating from different national groups, entering direct relations with each other in the local environment and experiencing in their everyday life cultural differences at the cultural crossroads. Materials and methods. The theoretical interpretation of the issues crucial for the presented problem was based on the paradigm of coexistence, the category of interculturality, and the theory of a sense of community. The research material was collected using the method of diagnostic survey, and its analysis was performed with the application of two-factor analysis of variance. Results and conclusions. As a result of the conducted analyses, four pillars of coexistence on the old cultural borderland were identified: the cultural-identity pillar, the borderland axiology pillar, the sense of community pillar, and the intercultural citizenship pillar. These pillars, with specific attributes for each of them, saturate the mutually interpenetrating spaces of cultural identification - national and transnational - giving rise to the formation of a multidimensional identity and the cross-cultural integration of multicultural society.