Model opodatkowania usług komunalnych podatkiem od towarów i usług – wnioski na przykładzie dostaw wody i odbioru ścieków

Gminy w granicach obowiązującego prawa mogą dokonać wyboru prawnej formy samodzielnego realizowania zadań własnych w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków (poprzez urząd gminy, gminną jednostkę budżetową, samorządowy zakład budżetowy, spółkę komunalną), jak i prawnej formy współdziałania (poprzez związek międzygminny lub zawarte porozumienie międzygminne). Wybór formy organizacyjno-prawnej i sposobu realizacji działalności komunalnej wiąże się z określonymi skutkami prawnopodatkowymi. Na tym tle pojawia się pytanie: czy forma organizacyjno-prawna, za pomocą której gmina wykonuje usługi komunalne w zakresie dostaw wody i odbioru ścieków, determinuje wysokość deklarowanego z tytułu tej działalności podatku od towarów i usług w zharmonizowanym systemie VAT? Celem artykułu jest również udzielenie odpowiedzi na pytanie badawcze: który wariant działalności komunalnej, dotyczącej zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków, pozwala gminom na realizację zasady neutralności i potrącalności VAT oraz w jakim zakresie? Punktem wyjścia do realizacji tak postawionego celu będzie analiza formalno-dogmatyczna unijnego i krajowego prawa podatkowego, uzupełniona elementami metody prawnoporównawczej oraz historycznoprawnej, poglądami doktryny, judykatury, a także orzecznictwem interpretacyjnym organów podatkowych.

Municipalities, within the boundaries of the binding law, may choose the legal form for the independent performance of their own tasks in the field of collective water supply and collective sewage disposal (through a municipal office, municipal budget unit, municipal budget establishment, municipal company), as well as the legal form of cooperation (through an inter-municipal union or concluded inter-municipal agreement). The choice of the organizational and legal form, and the manner of performance of municipal activities, is connected with specific legal and tax consequences. Against this background, the question arises: does the organizational and legal form by which the municipality provides the municipal services of water supply and sewage collection determine the amount of VAT declared on those activities under the harmonized VAT system? The aim of the article is also to answer another research question: which variant of municipal activity in the field of collective water supply and collective sewage disposal allows municipalities to implement the principle of VAT neutrality and deductibility, and to what extent? The starting point for the achievement of the objective set out above is a formal-dogmatic analysis of the EU and domestic tax law, supplemented with elements of comparative legal and historical law methods, the views of the doctrine and the judicature, as well as the interpretative judicial decisions of tax authorities.