Świat wzniosłych uczuć i dobrych manier, czyli Norwidowskie prawo inwersji

Artykuł stanowi przede wszystkim propozycję nowego odczytania Tajemnicy lorda Singelworth w kontekście Norwidowskiej antropologii z jednej, a tła historyczno-kulturowego z drugiej strony. Rozumienie „czystości” przez Norwida, niewolne od inspiracji ewangelicznych, wchodzi w ciekawe zależności z realiami, w których przyszło funkcjonować nie tylko samemu poecie, ale też bohaterowi jego zagadkowej noweli. Odczytanie Tajemnicy lorda Singelworth skupia się wokół obrazu lotu balonem, z którego lord – wedle tej interpretacji, nieodosobnionej zresztą w norwidologii – zrzuca papier zawierający treść natury fizjologicznej. Scena ta umieszczona zostaje w kontekście innych literackich lotów balonem, a także – w związku z ekscentrycznym zachowaniem lorda – skonfrontowana z manifestacjami dziwności, jakie w Paryżu XIX wieku urządzał przyjaciel Baudelaire’a, Philoxène Boyer. Singelworth wypada zatem na jednego z ciekawych dziwaków literatury dziewiętnastowiecznej. Jednocześnie pozostaje jedną z figur, w związku z którymi przywołać można – wyprowadzone w artykule – norwidowskie prawo inwersji.

First of all, the presented article offers a novel interpretation of Lord Singleworth’s Secret in the context of Norwid’s anthropology on the one hand, and a historical and cultural background on the other. Norwid’s understanding of “cleanliness,” which was inspired in some measure by the Gospels, had interesting connections with the life circumstances of Norwid himself and the main character of his puzzling short story. The reading of Lord Singleworth’s Secret revolves around the image of a balloon flight during which the lord—according to this interpretation, not alien in Norwidology—throws a paper with “physiological content.” This scene is put in the context of other literary balloon flights, and also, due to Lord Singleworth’s eccentric behaviour, confronted with the manifestations of bizareness organized by Baudelaire’s friend Philoxène Boyer in the 19th century. So it seems that Singleworth is one ofthe most interesting weirdos of the 19th-century literature. Nonetheless, he remains one of the characters for whom we may invoke Norwid’s law of inversion—inferred in the article.