Incapacitas assumendi (kan. 1095, n. 3 KPK/83) w wyroku Roty Rzymskiej c. Verginelli z 25 marca 2011 roku

Autor przedstawia i komentuje negatywny wyrok Roty Rzymskiej c. Verginelli z 25 marca 2011 r. w sprawie o nieważność małżeństwa z powodu incapacitas assumendi po stronie mężczyzny (kan. 1095, n. 3 KPK/83), rozpoznawanej w trzeciej instancji (wyrok negatywny w pierwszej, pozytywny w drugiej). O ile w pierwszej instancji, gdzie instrukcja dowodowa okazała się dość obszerna (zeznania stron, zeznania siedmiu świadków, opinia biegłego), o tyle w drugiej instancji uzupełniono ją jedynie opinią biegłego sporządzoną na podstawie akt sprawy. Na stopniu rotalnym ograniczało się to do dotychczas zebranego materiału. Podstawa prawna wyraźnie wskazuje na zgodę małżeńską (actus humanus), a także możliwość jej wyrażenia. Ponens słusznie podkreślił, że mając na uwadze wiele aspektów tej zdolności, ważne jest przede wszystkim odniesienie jej do poważnych przyczyn psychologicznych, które uniemożliwiają podmiotowi zawarcie konsensusu małżeńskiego. W uzasadnieniu faktycznym wyroku turnus rotalny ocenił materiał dowodowy zebrany w dwóch pierwszych instancjach. Pewnym mankamentem był tu brak zeznań pozwanego w drugiej instancji oraz niestawiennictwo na badanie biegłego. Znaczącym było odrzucenie w wyroku rotalnym opinii biegłego (sporządzonej w drugiej instancji) jako niewspółbrzmiącej z innymi dowodami.

The author presents and comments on the (negative) sentence of the Roman Rota, c. Verginelli of March 25, 2011, in the Plocen. case for nullity of a marriage due to incapacitas assumendi (can. 1095, n. 3 CIC/83), heard in the third instance (negative in the first instance, positive in the second); it was about the man's inability. While in the first instance, where the evidence instruction turned out to be quite extensive (testimonies of the parties, testimonies of seven witnesses, expert opinion), in the second instance it was only supplemented by an expert opinion prepared on the basis of the case files; in the rotational instance, it was confined to the material gathered so far. The legal grounds clearly show the marriage consent (actus humanus), as well as the ability to obtain it. Ponens rightly emphasized that, bearing in mind many aspects of this ability, it is above all important to relate it to serious psychological reasons that make it impossible for the subject to form a marriage consensus. In the factual grounds of the judgment, the Roman Rota assessed the evidence gathered in the first two instances. A certain drawback here was the lack of the defendant's testimony in the second instance and the failure to appear for the expert examination. Something significant was the judgment's rejection of the expert opinion (in the second instance) as inconsistent with other evidence by the rotating camp.