Postrzeganie dziadków przez młodzież szkół ponadgimnazjalnych

Rodzina to dynamiczna, zmieniająca się na przestrzeni wieków, a nawet na przestrzeni pokolenia podstawowa jednostka społeczna. Modyfikacjom ulegają pełnione przez nią funkcje, jej struktura i model. Wraz z tymi zmianami przemianom ulegają także role dziadków. W wielu przypadkach współcześni dziadkowie stają się swoistą instytucją wychowawczą, wspomagającą w znacznym stopniu rodziców w ich opiece nad dzieckiem. Zmiany zachodzące we współczesnym społeczeństwie – w tym wydłużający się wiek życia, wzrost poziomu wykształcenia, aktywność zawodowa kobiet, migracje zarobkowe rodziców czy chociażby samotne rodzicielstwo z wyboru – wpływają na zmianę roli dziadków w rodzinie. Zmiany te obejmują także relacje emocjonalne między dziadkami a ich wnukami oraz intensywność różnych rodzajów wzajemnej aktywności. Niniejszy artykuł poświęcony jest problematyce, dotyczącej roli dziadków we współczesnej rodzinie w ujęciu teoretycznym, a także stanowi empiryczną próbę określenia postrzegania dziadków przez ich nastoletnich wnuków – uczniów szkół ponadgimnazjalnych. W badaniach zastosowano dyferencjał semantyczny oraz test zdań niedokończonych. Technika dyferencjału semantycznego umożliwiła określenie emocjonalnego komponentu postaw wobec babci i dziadka badanych osób, natomiast test zdań niedokończonych, będący techniką projekcyjną, zastosowano ze względu na to, iż stanowi źródło informacji nie do końca uświadamianych względem badanego aspektu – w tym przypadku babci i dziadka przez osoby badane. Uzyskane wyniki badań pozwoliły uzyskać i porównać obraz dziadka i babci w percepcji uczniów szkoły zawodowej, technikum i liceum.

Family is a dynamic structure, changing over the centuries, and even over a generation. Family’s structure, performed functions and model change. Along with these changes, the role of grandparents changes as well. In many cases, the grandparents of today become a kind of educational institution supporting, to a large extent, parents in their childcare. The changes taking place in modern society including the lengthening of life, the increase of education level, professional activity of women, labour migration of parents, or even single parenthood by choice, affect the change in the role of grandparents in the family. These changes also include emotional relationships between grandparents and their grandchildren, and the intensity of the various types of mutual activity. This article is an attempt to show the issues concerning the role of grandparents in contemporary family in theory as well as an attempt to diagnose the image of grandparents in the perception of students from secondary schools – people standing on the threshold of adulthood. The studies used the semantic differential and unfinished sentences test. The semantic differential technique makes it possible to determine the emotional component of attitudes towards grandma and grandpa. The test of unfinished sentences, which is a projection technique, was applied because it is a source of information which is not completely realized by the researched students in terms of the researched aspect – in this case, grandmother and grandfather. The results received allowed obtaining and comparing the image of grandfather and grandmother in the perception of students from vocational school, technical school and high school.