Quasi-terapeutyczna funkcja wywiadu częściowo ustrukturyzowanego w odniesieniu do badań własnych. Rola i znaczenie dobrej relacji w wywiadzie socjologicznym

Tematem przewodnim niniejszego opracowania jest sytuacja społeczna jakościowego badania socjologicznego (wywiadu o typie częściowo ustrukturyzowanym z pytaniami otwartymi), podczas której można wyodrębnić pewne elementy terapii w znaczeniu ogólnym. Inspiracją do postawienia tezy o mimowolnej – w dużej mierze nieuświadomionej – terapii (która może być nazwana quasi-terapią) osób poddanych wywiadom socjologicznym były badania własne. Odbyłem je w lipcu 2015 r., uczestnikami były osoby starsze, mieszkańcy Warszawy. Dotyczyły one stereotypizacji i kategoryzacji językowej mniejszości żydowskiej. W niniejszym artykule przedstawiono założenia wywiadów jakościowych, odniesiono się do definicji terapii, jej podobieństw i różnic z wywiadem socjologicznym. Wnioski i porównania obu form zostały przedstawione w odniesieniu do wspominanych badań własnych. Zaakcentowano w nich przede wszystkim rzeczywiste wypowiedzi rozmówców, w których podnoszono rolę rozmowy i konwersacji oraz ich funkcję terapeutyczną. W konkluzji dokonano podsumowania zebranych argumentów i nawiązano do form logoterapii i rezyliencji jako przykładowych rodzajów terapeutycznego znaczenia rozmowy. Tym samym, potwierdzeniu uległ zasadniczy cel artykułu, jakim jest wskazanie roli i znaczenia dobrej relacji w badaniach socjologicznych.

The topic of this study is the social situation of a qualitative sociological study (an interview with a partially structured type with open questions), during which some elements of therapy can be distinguished in the general sense. The inspiration to make the thesis about the involuntary (largely unconscious) therapy (which can be called quasi-therapy) of people subjected to sociological interviews was their own research. I took them in July 2015, the participants were elderly people, residents of Warsaw. They concerned the stereotyping and linguistic categorization of the Jewish minority. This article presents the assumptions of qualitative interviews, reference to the definition of therapy, its similarities and differences with the sociological history. Conclusions and comparisons of both forms were presented in relation to the aforementioned own studies. In particular, they emphasized the real statements of the interlocutors, in which the role of conversation and conversation as well as their therapeutic function were raised. In conclusion, the collected arguments were summarized and the forms of logotherapy and resilience were referred to as examples of the therapeutic significance of the conversation. Thus, the main goal of the article was to confirm the role and meaning of a good relationship in sociological research.