Zasada ograniczonej jawności rejestru stanu cywilnego a uzyskiwanie odpisów aktów stanu cywilnego przez powinowatych

Prawo o aktach stanu cywilnego z 2014 r. przewiduje ograniczoną jawność formalną rejestru stanu cywilnego. Wśród osób uprzywilejowanych, które nie muszą spełniać dodatkowych przesłanek otrzymania odpisu aktu stanu cywilnego dotyczącego innej osoby, ustawa nie wymienia powinowatych, ale jedynie małżonka i pewną grupę najbliższych krewnych. W praktyce natomiast powinowaci dość często występują o wydanie odpisu aktu osoby, z którą łączy ich więź powinowactwa. Dotyczy to zwłaszcza odpisu aktu zgonu, który może być potrzebny w różnych sprawach. Brzmienie art. 45 ust. 1 p.a.s.c. prowadzi do wniosku, że powinowaci, tak jak inne osoby postronne, muszą wykazać interes prawny w uzyskaniu odpisu aktu stanu cywilnego. Autor przekonuje jednak, że przynależność do rodziny osoby, o której akt chodzi, oraz mnogość przypadków, w których powinowaci mogą potrzebować danego dokumentu, powinny wpływać na przyjęcie mniej rygorystycznych wymagań co do wykazania interesu prawnego. Interes taki można zwykle domniemywać. Dlatego też wystarczające wydaje się ogólne wskazanie wiarygodnego powodu, uzasadniającego wniosek o wydanie odpisu aktu, bez konieczności składania szczegółowych wyjaśnień i przedstawiania dodatkowych dokumentów.

The Polish Civil Registry Act of 2014 (Ustawa Prawo o aktach stanu cywilnego z 2014 r) provides for a limited scope of access to the civil status register. The Act does not mention persons related by kinship in the list of applicants who do not have to meet additional conditions to receive transcripts from another person’s records in the civil register. The only relatives on this list are the subject’s spouse and a limited number of his/her blood relatives. In practice, however, in-laws often apply for a transcript from the registry. This happens especially with death certificates, which people may need in various situations. The wording of Art. 45 Item 1 of the Act leads to the conclusion that in-laws mustprove that they have a legal interest in obtaining the transcript. The argument put forward in this paper is that kinship and the multitude of situations in which a transcript may be needed should justify a less stringent approach to the legal interest of in-laws. Usually such an interest may be presumed. Therefore, it should be enough for an in-law to give a plausible reason for his/her application for a transcript from the register without having to submit a detailed explanation or providing additional documents.