Utylitaryzm w klasycznej ekonomii politycznej

Utylitaryzm miał duży wpływ na scementowanie założeń myśli ekonomicznej - szczególnie w kształtowaniu jej aksjomatycznej podstawy: wyobrażenia natury człowieka - wolnego politycznie i ekonomicznie, racjonalnego i egoistycznego indywidualisty. Produktu europejskiej filozofii i historii: oświecenia, pozytywizmu, utylitaryzmu, Francuskiej Rewolucji czy brytyjskiego empiryzmu i liberalizmu. Przyjęcie koncepcji homo oeconomicus stało się punktem wyjścia do refleksji nad ekonomią dla szkoły klasycznej, neoklasycznej i po dzień dzisiejszy kształtuje rozumienie zjawisk ekonomicznych. Klasyczni twórcy utylitaryzmu: Jeremy Bentham, John Stuart Mill i Francis Edgeworth byli uznanymi ekonomistami. Wspomniane założenia, typowe dla cywilizacji Zachodu, legły u podstaw formowania postulatów ekonomii politycznej. Zakres ingerencji założeń utylitaryzmu w kształtowanie ekonomii jako nauki nadał kierunek jej rozwojowi, stanowiąc jednocześnie instrument metodologiczno-pojęciowy objaśniający naturę i mechanikę zjawisk ekonomicznych. Doktryna utylitarna wniosła do ekonomii pojęcie szczęścia, w nauce tej definiowanego jako użyteczność - przyczynku rewolucji marginalistycznej; uznawana jest za źródło ekonomii dobrobytu i teorii podziału; bezpośrednio kształtowała koncepcje państwa i prawa w ekonomii, rozwinęła teorię handlu międzynarodowego, a jej konsekwencjalizm daje działaniom ekonomicznym bezpośrednie odniesienie do zasad moralności. Wszystko to sprawia, że utylitaryzm jest bardzo przydatnym instrumentem rozumienia i tłumaczenia zjawisk ekonomicznych, szczególnie w obszarze kulturowym, który ją zrodził i w którym się rozwinęła. Pozwala na pełniejsze odczytanie rzeczywistości międzynarodowej w obszarze handlu, finansów czy przepływów czynników produkcji. (abstrakt oryginalny)

Utilitarianism had big influence on the consolidation of the principles of economic thought - especially the development of its axiomatic position: the idea of the nature of man as a politically and economically free, rational and egoistic individual; a product of European philosophy and history: the Enlightenment, positiv ism, utilitarianism, the French Revolution or British empiricism and liberalism. The adoption of the concept of 'homo oeconomicus' was the starting point for reflection on economics for the classical school, for the neoclassical school, and to this day it keeps shaping the understanding of economic phenomena. The classical fathers of utilitarianism: Jeremy Bentham, John Stuart Mill, Francis Edgeworth, were all eminent economists. Those principles, typical of the 'Western' civilisation, became the cornerstone of the newly forming principles of political economy. The extent to which the principles of utilitarianism interfered with the development of economics as a science determined the direction of this development, at the same time providing a methodological and terminological instrument explicating the nature and mechanics of economic phenomena. The utilitarian doctrine introduced the notion of happiness into economics, defined in this discipline as utility - the foundation of the marginal revolution; it is considered the source of welfare economics and the distribution theory; it directly shaped the concepts of state and law in economics, it developed the theory of international trade, and its consequentialism provides a direct link between economic actions and moral rules. Given all the above, utilitarianism is a very handy instrument for understanding and explaining economic phenomena, especially in the sphere of culture, which gave rise to it and where it developed. It allows for a fuller examination of the international reality in the sphere of trade, finance or the flow of the factors of production. (original abstract)