Rynek ropy naftowej w XXI wieku. Rola Arabii Saudyjskiej i OPEC w kształtowaniu cen

Rynek ropy naftowej od 1973 r. cechuje się niestabilnością cen. Niniejsza praca przedstawia kształt współczesnego rynku ropy naftowej. W pracy tej uargumentowano, że spadek cen ropy naftowej w drugiej połowie 2014 r. jest konsekwencją świadomej polityki Arabii Saudyjskiej wspieranej przez Kuwejt i Zjednoczone Emiraty Arabskie. Państwa te dążą do utrzymania obecnego udziału w rynku i wyeliminowania konkurentów o wysokich kosztach produkcji. Ich politykę należy tłumaczyć obawą o utratę rynku w długim okresie. Oznacza to zmianę polityki OPEC, który tradycyjnie podejmował działania mające na celu utrzymanie określonego poziomu cen. W Arabii Saudyjskiej widziano producenta dostosowującego podaż do popytu i w ten sposób stabilizującego ceny (swing producer). W drugiej połowie 2014 r. Arabia Saudyjska i jej sojusznicy nie podjęli żadnych kroków, aby ograniczyć spadek cen. Jej postawa jest zgodna z przypisywaną jej rolą podmiotu dyscyplinującego (discipliner) innych producentów. Zwolennicy tego podejścia argumentują, iż Arabia Saudyjska jest gotowa zaakceptować produkcję przekraczającą kwoty dla poszczególnych państw w ramach OPEC, dopóki nie zagraża to jej interesom. Gdy łamanie ustaleń nasila się lub też produkcja państw nienależących do OPEC zanadto (w opinii Arabii Saudyjskiej) rośnie, jest ona gotowa doprowadzić do wojny cenowej w celu ograniczenia podaży.

Since 1973, the prices in the oil market have been instable. This paper presents the state of the contemporary oil market. The author argues that the decrease in oil prices experienced in the second half of 2014 is a consequence of Saudi Arabia’s deliberate policy supported by Kuwait and the United Arab Emirates. These three countries strive to maintain their current share in the market and eliminate their competitors that have high production costs. The motivation behind their policy is anxiety about losing the market in the long term. This means a change in the policy pursued by OPEC, which traditionally took actions to maintain a certain price level. Saudi Arabia was perceived as a producer that adjusted supply to demand and this way stabilised prices – a swing producer. In the second half of 2014, Saudi Arabia and its allies did not take any action to prevent the price drop. Its attitude is consistent with the role of discipliner ascribed to it. The proponents of this approach argue that Saudi Arabia is willing to accept production exceeding the quotas for individual OPEC countries as long as it does not threaten its interests. In the event of excessive violation of arrangements or when the production of non-OPEC countries grows too much (in the opinion of Saudi Arabia), it is willing to risk a price war to limit the supply.