Pole odpowiedzialności i dramat winy w myśli księdza Józefa Tischnera i kardynała Stefana Wyszyńskiego. O duszpasterskim rozwinięciu filozofii odpowiedzialności

Artykuł ukazuje zbieżność poglądów na temat odpowiedzialności, jakie znaleźć można w filozoficznych tekstach księdza Józefa Tischnera i mających charakter duszpasterskich tekstach kardynała Stefana Wyszyńskiego. Myśl Wyszyńskiego można widzieć jako duszpasterskie dookreślenie i rozwinięcie filozoficznych poglądów Tischnera na temat odpowiedzialności. W artykule przedstawiam Tischnerowskie myślenie o „polu odpowiedzialności” i pokazuję, w jaki sposób to samo zagadnienie pojawia się w wybranych wypowiedziach kardynała Wyszyńskiego. Następnie omawiam „dramatyczny” wątek Tischnerowskiej filozofii odpowiedzialności, którego elementem centralnym jest zagadnienie winy, i na wybranych tekstach kardynała Wyszyńskiego pokazuję, w jaki sposób wątek ten jest obecny także w jego myśli. Na koniec ukazuję wartość duszpasterskiego rozwinięcia filozoficznej analizy zagadnień związanych z odpowiedzialnością.

The paper shows the convergence of views on responsibility that can be found in the philosophical texts of Fr. Józef Tischner and the pastoral texts of Cardinal Stefan Wyszyński. Wyszyński’s thought can be seen as a pastoral clarification and development of Tischner’s philosophical views on responsibility. In the paper, I present Tischner’s thought on the ‘field of responsibility’ and show how the same issue appears in selected statements of Cardinal Wyszynski. Next, I discuss the “dramatic” theme of Tischner’s philosophy of responsibility, the central element of which is the question of guilt, and on the basis of selected texts by Cardinal Wyszyński, I show how this theme is also present in his thought. Finally, I show the value of a pastoral development of the philosophical analysis of issues related to responsibility.