Polityki rynku pracy i inne determinanty elastyczności zatrudnienia

Główny cel niniejszej pracy stanowi zbadanie kierunku oddziaływania pasywnej i aktywnej polityki rynku pracy na elastyczność zatrudnienia, wyrażoną za pomocą liczby zmian miejsc pracy w ciągu życia osób w wieku 50 lat i więcej. Celem jest również uzyskanie wniosków na temat wpływu, jaki na elastyczność zatrudnienia wywierają wskaźnik restrykcyjności zatrudnienia (EPL), stopa objęcia pracowników układami zbiorowymi, dochód gospodarstwa domowego i liczba lat otrzymanej edukacji, a także określenie najważniejszych czynników psychologicznych oddziałujących na stabilność zatrudnienia. Analizę przeprowadzono przy wykorzystaniu modeli zmiennej licznikowej (zwłaszcza dzięki modelowi regresji ujemnej dwumianowej z podwyższoną liczbą zer), w oparciu o dane SHARE dla UE, Izraela i Szwajcarii. Odpowiednio negatywny i pozytywny wpływ aktywnej i pasywnej polityki rynku pracy na elastyczność zatrudnienia wskazuje na szczególne znaczenie aktywnej polityki w dążeniu do poprawy funkcjonowania rynku pracy i zwalczaniu bezrobocia przymusowego. Zestawienie wniosków związanych z cechami psychologicznymi wskazało, że niezwykle istotną cechę, warunkującą mobilność zawodową w ciągu życia, stanowi zapał do pracy – śmiałość w podejmowaniu nowych zadań uzupełniona optymizmem towarzyszącym wykonywaniu tych działań, związanym z niższym poziomem lenistwa. Powiązanie zmiennej objaśnianej z dochodem gospodarstwa domowego było negatywne, a wskaźnika EPL i stopy objęcia układami zbiorowymi – pozytywne. Związek liczby lat edukacji z mobilnością zawodową był natomiast rozbieżny, co może świadczyć o zależności elastyczności zatrudnienia od specyfiki specjalizacji zawodowej.

The aim of this study is to examine the impact of active and passive labour market policies (ALMP and PLMP) on employment flexibility, measured as the number of life-course job changes by people aged 50 and over. Another goal is to obtain conclusions about the impact of the Employment Protection Legislation (EPL) index, the collective bargaining coverage rate, household income, and the number of years of education received; but also to identify the most important psychological factors influencing employment flexibility. The analysis was carried out using models of the categorical dependent variable, especially the zero-inflated negative binomial model, based on the data from the SHARE database for the EU, Israel and Switzerland. The respective negative and positive impacts of ALMP and PLMP on employment flexibility shows the particular importance of ALMP in striving to improve the functioning of the labour market. The juxtaposition of conclusions related to psychological traits indicated that the enthusiasm for work is crucial in determining life-course employment flexibility. The link between the dependent variable and household income was negative, and the impact of the EPL index and the collective bargaining coverage rate was positive. On the other hand, the relationship between the number of years of education and professional mobility was divergent, indicating the dependence of employment flexibility on the professional specialisation of respondents.