Nieformalne planowanie przestrzenne – przesłanki, cele i instrumenty. przykład planowania rozwoju obszaru metropolitalnego Poznania

Co najmniej dwie dekady minęły od zmiany paradygmatu zarządzania w dziedzinie polityki i administracji publicznej w Europie i przejścia od weberowskiego lub neoweberowskiego modelu zarządzania (governing) do modelu współzarządzania (governance) [Rhodes 2000; Kettl 2002]. Istotą tej transformacji jest współpraca sfery publicznej i komercyjnej, udział w zarzą- dzaniu interesariuszy społecznych, współpraca instytucji państwowych, samo- rządowych i pozarządowych, decentralizacja podejmowania decyzji, zastą- pienie hierarchicznej osi zależności powiązaniami horyzontalnymi, w tym sieciowymi [Sullivan, Skelcher 2002; Armitage et al. 2007]. U źródeł tych zmian leży chęć wyeliminowania w procesie zarządzania negatywnych cech szeroko rozumianej biurokracji oraz ograniczenie konfliktów społecznych przez uspołecznienie procesu podejmowania decyzji. Nowy, szerszy model zarządzania międzysektorowego i partnerskiego w szczególności implanto- wany jest w mniejszych strukturach zarządzania, w tym na poziomie lokalnym [Geddes 2006]. Jednym z narzędzi governance jest kontrakt (umowa) wiążący partnerów procesów rozwojowych, dokument określający wzajemne zobowią- zania i współzależności z niepisanymi regułami postępowania w uzgodnionym konsensusie aksjologicznym [Noworól 2016]. Macneil [1974, za Stankiewicz 2012] do norm wspierających procesy kontraktowania, akcentujących wagę kooperacji, która respektuje solidarność i wzajemność, zalicza m.in.: dążenie do integracji, wzajemność świadczeń, wspólne tworzenie norm, planowanie i programowanie rozwoju.

The article presents the essence, objectives and instruments of informal spatial planning highly developed in Western and relatively new in Poland. It is targeted at areas with ambiguous boundaries (soft spaces) and to planning areas between designated administrative levels. The planning approaches which are generally described as “informal” are characterised by non-formalised and non-binding procedures, and by their focus on achieving a consensus. The first part of the article presents the conceptual issues and further informal planning instruments used in Western European countries at different spatial scales. The next section presents the legitimacy of the creation of informal plans in Poland, using the example of The Development Concept of Spatial Development Directions of Poznań Metropolis [Kaczmarek, Mikuła 2016], reflecting an integrated approach to solving the problems of spatial development of urban functional areas in Poland.