Cardinal Stefan Wyszynski’s personalist-communitarian concept of the state and the socio-political transformations of Poland in the post-war decades

Prezentowany artykuł omawia kwestię personalistyczno-wspólnotowej koncepcji życia społecznego przedstawionej przez kardynała Stefana Wyszyńskiego w kontekście przemian ustrojowo-społecznych zachodzących w Polsce w okresie powojennym. Wyszyński postrzega rozpad wspólnoty i moralności chrześcijańskiej jako główny problem społeczny spowodowany przez destruktywny wpływ błędnych koncepcji człowieka wpisanych w ideologię kolektywizmu i indywidualizmu. Prezentowany artykuł analizuje specyfikę „niepełnych” koncepcji osoby ludzkiej w kontekście chrześcijańskiej wizji człowieka, jak również dokonuje krytyki ideologii odpowiedzialnych za negatywne skutki przemian społeczno-politycznych zachodzących w powojennych dekadach historii Polski. Niniejsza analiza proponuje również sposoby, dzięki którym współczesne modele życia publicznego mogą kształtować rzeczywistość społeczno-polityczną na „miarę osoby ludzkiej”, w oparciu o autentycznie humanistyczną wizję człowieka i obywatela.

The article debates the issues of the personalist-communitarian concept of social life presented by Cardinal Stefan Wyszyński in the context of the political and social transformations taking place in Poland in the post-war decades. In his praxeological approach, Wyszyński perceives the breakdown of the Christian community and morality as the primary social problem caused by the destructive influence of a human being inscribed in the ideology of collectivism and individualism. Therefore, the above article analyzes the specifics of “incomplete” concepts of man, as well as criticizes the doctrines responsible for the adverse effects of the socio-political changes taking place in the post-war decades of Polish history. This paper also proposes ways in which contemporary models of social life can shape the socio-political reality based on a genuinely humanistic vision of man and citizen.

Der vorliegende Beitrag diskutiert die Frage des personalistischen und gemeinschaftlichen Konzepts des gesellschaftlichen Lebens, das Kardinal Stefan Wyszyński im Kontext der politischen und gesellschaftlichen Veränderungen in Polen in der Nachkriegszeit vorstellte. Wyszyński sieht den Zusammenbruch der christlichen Gemeinschaft und Moral als das wichtigste gesellschaftliche Problem, das durch den destruktiven Einfluss falscher Menschenbilder verursacht wird, die in die Ideologie des Kollektivismus und Individualismus eingeschrieben sind. Der vorliegende Beitrag analysiert die Spezifität "unvollständiger" Vorstellungen von der menschlichen Person im Kontext des christlichen Menschenbildes und kritisiert auch die Ideologien, die für die negativen Auswirkungen der gesellschaftspolitischen Veränderungen in den Nachkriegsjahrzehnten der polnischen Geschichte. Diese Analyse schlägt auch Wege vor, wie zeitgenössische Modelle des öffentlichen Lebens die gesellschaftspolitische Realität "nach Maßgabe der menschlichen Person" gestalten können, basierend auf einem genuin humanistischen Menschen- und Bürgerbild.